Një strukturë e madhe misterioze si nje dere,është zbuluar në rajonin malor të Marca Hayu te Peruse se Jugut. Hayu Marca, 35 kilometra nga qyteti Puno,ka kohë që eshte emertuar si City of Gods(Qyteti i Zotit). Ai kurrë nuk ka qenë i studiuar plotësisht për shkak të terrenit malor e te thyer.Edhe pse nuk ka qene i ndertuar ndonjehere si qytet, shumë prej formacioneve shkembore te rajonit ngjajnë si ndërtesa dhe struktura artificiale. Dera, ose de Puerta Hayu Marca (Porta e perëndive) ka qenë gdhendur ne faqen e shkëmbit natyror me perrmasa saktësisht,shtatë metra lartësi me shtatë metra gjerësi,me nje kthine të vogël në qendër te saj, me permsa nën dy metra në lartësi.
Jose Luis Delgado Mamani studioi të gjithë strukturën ndërsa e krahasonte me ultësirën përreth duke u përpjekur që të njihte me mire të gjithe zonën, mbasi puna e tij do te ishte një udhëzues për turistët e alpinizmit.
"Unë kam ëndërruar gjithmone per të tillë mynyra ndërtimit gjatë viteve-thote ai,por jam habitur kur kam pare rrugën për tek dera mbasi ajo ishte e shtruar me mermer te kuq, dhe me statuja mermeri të kuq te rreshtuara ne të dyja anët e rrugës.
Unë kam pare dyer më të vogla,kur dera kryesore ishte e hapur dhe kam pare një dritë blu te shkëlqyer që vinte nga një tunel i thelle shimmering.Une jam gezuar kur më në fund kjo porte,u shpalle si porta e Perëndise.
Një portë në token e perëndise
- Legjenda thote se në kohë të kaluara, heronjtë e medhej kishin shkuar për t'u bashkuar me zotat e tyre dhe kane kaluar nëpër portë,për një jetë të lavdishme,të re dhe të pavdekësshme dhe në raste të rralla keta heronje janë kthyer për një kohë të shkurtër nëpërmjet portës,me perënditë e tyre për të inspektuar të gjitha tokat e mbretërisë.
Një legjendë tregon për kohën kur okupatoret spanjolle arriten në Peru, duke plaçkitur ar dhe gurë të çmuar nga fiset Inca - ne kete kohe një prift i tempullit Incas,i shtatë rrezeve,me emrin Aramu Maru ka ikur nga tempulli i tij me një disk të artë,nga porta me Celsin kryesore te njohur si Zoti i Shtatë Rays.
Ai fshihej në malet Hayu Marca.Prifti më në fund u kthye nga porta e cila ishte duke u shuguruar nga priftërinjtë shaman.
Ai u tregoi atyre çelësin e perëndive dhe eshte kryer një ritual duke përfunduar me një dukuri magjike te iniciuar nga disku i artë që hapi porten dhe sipas legjendës dritë blu zë fill nga një tunel brenda. Prifti Aramu Maru dorëzoi diskun e artë prifterinjve shaman dhe pastaj kaloi përmes portalit,per te mos pare kurrë....
Arkeologët kanë vërejtur një te care te përmasave të vogla rrethore në anën e djathtë të hyrjeve të vogla, dhe kanë teorizuar se ky është vendi ku një disk i vogël mund të vendoset dhe të hapi poten shkembore.