Misteri i ushtarit te ardhur nga viti 2036
Xhon Titor, ne nje mision per llogari te qeverise amerikane, kthehet mbrapa ne kohe per te rekuperuar nje kompjuter te vjeter. Ne vitin 2000 u be i gjalle ne nje forum interneti dhe ka treguar se si do te jete e ardhmja jone. Hero apo afarist? Kushedi…
“Pershendetje. Une jam nje udhetues ne kohe. Vij nga viti 2036. Po kthehem ne shtepi pasi rekuperova nje kompjuter Ibm 5100 nga viti 1975”. Nenshkruar: Timetravel_0 (Udhetim ne kohe_0). Ky mesazh lakonik eshte shfaqur ne 2 nentor 2000, ne forumin e sitit www.timetravelinstitute.com. Dhe askush nuk e besoi.
Por pastaj, udhetari, duke u prezantuar me emrin e vertete, Xhon Titor, ka dhene te tjera detaje mbi historine e tij, duke stimuluar kuriozitetin e internauteve. Qe e kane vene ne rreth me pyetje provokuese, pastaj me te tjera gjithnje e me kurioze mbi te ardhmen qe na pret. Por pergjigjet e tij– dinake ne lidhje me fituesit e rradhes se kampionateve te futbollit, por te detajuara mbi skenaret politike planetare– kane bindur shume njerez mbi arsyeshmerine e historise se tij. Qe diskutohet ende dhe sot.
Po kush ishte (ose thoshte se ishte) Titori? I lindur ne Tampa (Florida, SHBA) ne vitin 1998, eshte nje ushtar qe ne vitin 2036 (ne moshe 38 vjecare, pra) do te dergohet nga qeveria amerikane mbrapa ne kohe, ne vitin 1975. Objektivi: Te merrte nje model funksionues te nje kompjuteri te vjeter te zhdukur prej dekadash (Ibm 5100), i cili kishte nje te vecante unike dhe sekrete: mund te perkthente njeheresh gjuhet informatike te kompjutereve me sistem Unix, Apl dhe Basic. Nje kerkese themelore, meqenese ne vitin 2038 eshte parashikuar nje difekt i kompjuterave te bazuar mbi sistemin operativ Unix (eshte e vertete: nese nuk nderhyhet, ata do te llogarisin si date vitin 1901).
Perse atehere Titor eshte shfaqur edhe ne vitin 2000? Perse, pasi arriti te gjeje kompjuterin, ne vend qe te rikthehej ne vitin 2036, beri nje ndalese te shkurter ne epoken tone?
Nje vizite vetvetes
Mbi te gjitha, per te qene i pranishem ne “Millenium Bug” (difektin e mijevjecarit) ne vitin 2000 (e mbani mend), nga i cili priteshin katastrofa te medha. Madje, ka dhe nga ata qe hipotezojne se ishte pikerisht Titori ai qe arriti ta ndalonte kete katastrofe informatike ne kalimin e datave nga i pari tek mijevjecari i dyte. Per te marre pjese ne kete ngjarje epokale, Titor vendosi te shkonte ne Florida, ku jetonin prinderit e tij dhe… ai ishte ne moshen 2 vjecare.
Fantashkenca ne fakt, thote se nuk eshte kurre nje ide e mire te kesh kontakte direkte me vetveten ose familjaret ne te kaluaren, sepse mund te sjelle pasoja te paimagjinueshme ne te ardhmen: perse atehere, Titor ndermori kete rrezik? Titor mundi te shmange te gjithe problemet qe lidheshin me paradokset e udhetimit ne kohe fale bazave te parashikuara nga teoria e universeve paralele. Besueshmeria e tij shkencore eshte ende objekt debati, por ne themel te kesaj teorie ekzistojne universe te pafund, ne te cilet ndodhin njekohesisht te gjitha gjerat e mundshme.
Universet paralele
Sipas Titorit, duke udhetuar mbrapa ne kohe, nuk pershkohet e kunderta e rruges kohore si te ishte nje binar treni, por kalon ne menyre te pashmangshme ne nje tjeter, (keshtu, ne nje tjeter univers), qe eshte me i ngjashem me te parin dhe pse madhesia e udhetimit eshte me e reduktuar. Makina e kohes humbet pak nga pak me zgjatjen e udhetimit.
Ne themel te nje logjike te tille, Titor duhet te kete ardhur ne nje “linje te universit” (sipas Ajnashtajnit, bashkesia e ngjarjeve (gjerave) qe i perkasin cdo qenieje qe jeton ne kohe dhe hapesire), te cilit nuk i perket, ku teorikisht mund te beje cfare te doje, madje edhe te vrase veten tjeter, pa pasur pasoje ne te ardhmen. Ky shpjegim eshte ne favor te udhetarit te supozuar: E ardhmja jone mund te evoluoje ndryshe nga e tija, meqenese gjendemi ne nje linje tjeter universi. Dhe Titori nuk mund te sulmohet kollaj ne rast se parashikimet e tij nuk dalin…
2015: Lufta atomike
Por, le t’i rikthehemi historise se tij. Perpara se te shkonte ne vitin 2000, jeta e Titorit nuk kish qene e lehte: Lufta e trete boterore, qe shpertheu ne 12 mars 2015, vrau 3 miliarde njerez dhe kishte shuar shume qytete.
Tregimet e Titorit mbi te ardhmen qe na pret, jane katastrofike. Shperthimet atomike do te erresojne Diellin ne nje lloj “ferri nuklear”; uji do te ndotet dhe te mbijetuarit do te transferohen ne fshatra. Shoqeria e konsumit do te fshihet: Per te mbijetuar, pasardhesit tane duhet te bashkepunojne. Nje pjese e mire e ushqimit do te prodhohet nga cdo korrje ne tokat e pa ndotura nga radiaktiviteti. Jetegjatesia e njerezve do te zbrese ne 60 vjec: asistenca sanitare do te jete nga Far Eest, mjeket do te shqetesohen mbi te gjitha te kurojne plage dhe fraktura dhe te lindin femije; kush do te semuret rende do te zhduket.
Trena dhe bicikleta
Megjithate, ne kete panorame te shkretuar, progresi teknologjik nuk do te ndalet: edhe pse kompanite e medha informatike do te zhduken, Interneti do te ekzistoje dhe do te behet i vetmi mjet komunikimi: nuk do te kete me kinema dhe televizioni nuk do te transmetohet me nepermjet eterit. Transportet lokale, ne fund, do te bazohen mbi kuajt dhe bicikletat, por do te ekzistojne prape rruge dhe automobile dhe nje sistem trenash super te shpejte do te lidhe qytetet e medha. Por, cfare do ta ndeze luften e trete boterore? Nga nje lufte civile qe do te plase ne SHBA mes viteve 2004 dhe 2005… dhe ketu nis pjesa e profecise se Titorit, qe nuk i permbahet provave dhe fakteve.
Origjina e halleve
Sipas atyre qe ka thene Titor, ne SHBA do te shtohet kontrolli shteteror ne drejtim te te drejtave civile te banoreve. Per t’i shpetuar kesaj zgjedhe policeske, shume amerikane do te transferohen ne fshatra, duke formuar nje milici civile spontane qe do t’i kundervihet qeverise duke shkaktuar nje konflikt me qytetet. Sipas Titorit, viti 2008 do te jete viti kur qyteterimi keshtu sic e njohim ne sot, do te pushoje se ekzistuari.
Ne mars te vitit 2015 Federata Ruse, duke perfituar nga rremuja e pergjithshme, do te nise nje sulm nuklear ne metropolet kryesore amerikane. SHBA do te reagoje, pa meshiruar Evropen, per te cilen Titor nuk jep detaje, ndersa limitohet ta pershkruaje situaten si nje “katastrofe”. Nderkohe, Kina do te pushtoje Taivanin, Korene dhe Japonine: do te ndalet vec nga Australia. Per fat, lufta civile e parashikuar nga Titor nuk u realizua. Dy vjet nga nisja e rremujes se hipotezuar, Amerika nuk shfaqet aspak drejt nje konflikti te brendshem, edhe pse shume e cilesojne “Aktin Patriotik” (Patriot Act) te vitit 2003, ligji qe redukton te drejtat civile te amerikaneve per t’i bere balle terrorizmit, si fillimin e tendences se sinjalizuar nga Titor.
Pertej skeptikeve, ndonje parashikim Titor e ka goditur. Per shembull parashikoi luften ne Irak dhe mos gjetjen e armeve te shkaterrimit ne mase. Ka thene gjithashtu se brenda vitit 2002 Cern do te hidhte bazat per udhetimet ne kohe: Ne fakt, ne fund te vitit 2001, laboratori i famshem nderkombetar i fizikes ka komunikuar se ne te ardhmen mund te krijohen “vrima te zeza” ne permasa mikroskopike: nje prej kushteve te nevojshme per te bere te funksionoje nje makine te hipotetizuar kohe.
Por ka edhe me shume: Titor jep alarmin edhe per lopen e cmendur qe ne te ardhmen do te marre mijera jete njerezish; le te kuptohet se presidenti i ardhshem i SHBA do te jete nje grua, ndersa zbulon se ne epoken e tij ne do te konsiderohemi “nje tufe delesh injorante, dembele dhe egocentrike”.
Kthimi ne te ardhmen
Xhon Titor u kthye ne vitin 2036, ne 24 marsin e vitit 2001. Pa lene asnje gjurme: Askush deri me sot nuk ka rremuar mbi “Xhon Titorin” banues ne Florida dhe qe sot duhet te jete 8 vjec. Dhe debati mbi arsyeshmerine e kesaj historie eshte ne vazhdim.
C’te themi? Fotot e makines se tij te kohes nuk jane shume te qarta per t’u studiuar. Ilustrimet teknike te makines (dhe bazat shkencore) jane dhene ne menyre te vagullt, edhe duke iu referuar teorive te konsoliduara mbi vrimat e zeza. Qe mund te profetizojne gjithcka (ose te kunderten e gjithckaje) mbi te ardhmet e mundshme.
A mund të udhëtojmë në kohë ?
Mundësinë e ofron Qendra Evropiane për Kërkimet Bërthamore (CERN) në Gjenevë
Sipas teorisë së dy matematikanëve rusë ekzistojnë kushtet
Dy matematikanë rusë kanë sugjeruar se thërrmuesi gjigant i atomeve që po ndërtohet në CERN, Qendra Evropiane për Kërkimet Nukleare, pranë Gjenevës, është në gjendje të krijojë kushtet për të udhëtuar prapa dhe përpara në kohë.
Në thelb, Irina Aref‘eva dhe Igor Voloviç besojnë se pajisja që po ndërtohet në CERN, e cila do të vihet në punë për herë të parë gjatë këtij viti, do të jetë në gjendje të krijojë "vrima krimbi" të vogla në hapësirë, të cilat mund të lejojnë disa
forma të limituara udhëtimi në kohë. Në rast se rezulton e vërtetë, ngjarja do të shënojë rastin e parë në historinë njerëzore kur është mundur të krijohet makina e kohës.
Në rast se kthimi prapa në kohë është i mundur, teorikisht do të jetë i mundur vetëm kthimi në çastin kur është krijuar
makina, që do të thotë se udhëtuesit kohorë të së ardhmes do të kenë mundësi të na vizitojnë. Siç sugjeron artikulli i kësaj jave i revistës "New Scientist", ky vit - pra 2008-a - mund të bëhet viti zero për udhëtarët e kohës.
Sa serioze është teza?
Artikulli i “New Scientist” nënvizon se udhëtimi në kohë përmbledh shumë probleme praktike dhe paradokse teorike. “Pavarësisht, ekziston një mundësi e vogël që ne të shohim vizitorë nga e ardhmja gjatë vitit që do të pasojë”, shkruhet në artikull.
Duhet thënë se vetëm pak shkencëtarë e pranojnë idenë se pajisja në fjalë do të krijojë ato kushte të cilat mendohet se janë të nevojshme për të udhëtuar në kohë. Pajisja është projektuar për të shqyrtuar forcat misterioze që ekzistojnë në nivel grimcash sub-atomike dhe me ta bërë këtë do të jetë në gjendje t‘u japë përgjigje shumë pyetjeve, siç është natyra e vërtetë e gravitetit.
Nuk është dizajnuar si makinë për të udhëtuar në kohë. Megjithatë, nëse aksidentalisht kthehet në makinë kohe, do të funksionojë vetëm në nivel sub-atomik, kështu që nuk do të kemi shans të dëgjojmë histori si ato që tregohen nëpër filma, ku njerëzit barten përpara e prapa në kohë.
Ç‘thonë ekspertët për udhëtimin në kohë?
Mundësia teorike është debatuar gjerësisht, por të gjithë bien dakord që problemet në nivel praktik janë aq të stërmëdhenj, sa, me të gjitha gjasat, nuk do të ndodhë kurrë. Brajën Koks, një studiues i Universitetit të Mançesterit, vëren se edhe sikur ligjet e fizikës të mos e pengonin udhëtimin në kohë, kjo nuk do të thotë aspak se diçka e tillë është e mundur, sigurisht në terma të kthimit prapa në kohë.
“Të thuash se ato ligje fizike që njohim lejojnë kthimin në të shkuarën, është si të thuash po citoj Bertrand Rasellin, se lejojnë që një çajnik të orbitojë përreth Venusit”, thotë dr. Koks.
Pra, është e mundur, por nuk ka gjasa të bëhet. “Udhëtimi në kohë është tërësisht i mundur, në fakt koha në orbitë kalon me ritme të ndryshme nga ato ritme që njohim në tokë dhe kjo duhet marrë në konsideratë nëse duam që sistemet naviguese të satelitëve të funksionojnë.
Por, udhëtimi në të shkuarën, megjithëse lejohet teknikisht nga teoria e Ainshtainit, do hidhet poshtë nga shumica e fizikanëve, në rast se arrijmë të kuptojmë më mirë rregullat e fizikës - dhe kjo është edhe detyra e pajisjes që po ndërtohet në CERN”.
Përse është marrë parasysh mundësia e udhëtimit në kohë?
Vjen bashkë me teorinë e relativitetit të përshkruar nga Albert Ainshtaini në vitin 1905. Është teoria më e mirë që kemi deri tani lidhur me natyrën e hapësirës e të kohës dhe ishte Ainshtaini që formuloi ekuacionin.
Dy matematikanë rusë kanë sugjeruar se thërrmuesi gjigant i atomeve që po ndërtohet në CERN, Qendra Evropiane për Kërkimet Nukleare, pranë Gjenevës, është në gjendje të krijojë kushtet për të udhëtuar prapa dhe përpara në kohë ne matematike që i lidhin kohën dhe hapësirën në një entitet të quajtur - “kohë-hapësirë”.
Ato ekuacione dhe vetë teoria nuk e përjashtojnë idenë e udhëtimit në kohë, megjithëse që nga koha e Ainshtainit janë bërë përpjekje të shumta për të provuar se udhëtimi në kohë është i pamundur.
Ka ndonjë element që mund ta mbështesë këtë teori?
Shumë shkrimtarë librash fantastiko-shkencorë janë kënaqur duke imagjinuar mundësinë e udhëtimit në kohë, duke nisur që nga H.G. Wells, libri i të cilit “Makina e Kohës” u publikua në vitin 1895 - 10 vjet përpara se Ainshtaini të dilte me teorinë e relativitetit.
Në mënyrë shumë interesante, do të ishte një tjetër vepër e fantashkencës ajo që do të ringjallte interesin për udhëtimet kohore në epokën moderne.
Kur astronomi amerikan, Karl Sagan, shkruante në vitin 1986 romanin “Kontakti”, kërkonte një rrugë gjysmë të mundshme për të anashkaluar problemin e pamundësisë për të udhëtuar më shpejt se drita - gjë që do të thyente një rregull bazë të fizikës. Atij i duhej që personazhet e librit të përshkonin distanca gjigante në hapësirë, kështu që i kërkoi Kip Tornit, mikut të vet kozmolog, t‘i zbulonte një rrugë, që kjo të ishte e mundur pa pasur nevojë të udhëtohej më shpejt se drita.
Torn sugjeroi se duke manipuluar vrimat e zeza bëhej i mundur krijimi i “vrimave të krimbave”, në hapësirë-kohë që do të lejonin njerëzit të udhëtonin brenda çastit nga një pikë e universit në një tjetër.
Më pas mendoi se kjo ide mund të shfrytëzohej teorikisht edhe për t‘u kthyer prapa në kohë. Sigurisht që bëhej fjalë veç për një teori dhe askush nuk mund të imagjinonte se vrimat e zeza mund të manipuloheshin vërtetë duke krijuar “vrima krimbash”. Por ideja tingëlloi e pranueshme, e shtoi ndjeshëm interesin mbi “vrimat e krimbave” dhe mbi udhëtimin në kohë, duke përfshirë edhe dy matematikanët rusë.
Përveç pamundësive praktike, çfarë tjetër e pengon udhëtimin në kohë?
Problemi më i madh teorik njihet si paradoksi i udhëtimit në kohë. Nëse dikush kthehet në kohë dhe ndërmerr diçka për të ndaluar ekzistencën e vet, si mund të jetë i mundur udhëtimi në kohë? Shembulli klasik është ai i të kthyerit në kohë që vret të gjyshin përpara ardhjes në jetë të babait të tij.
Kozmologët, të njohur për fantazinë e shfrenuar, e kanë shmangur problemin, duke i ardhur rrotull. Kanë sugjeruar se nuk ekziston një univers i vetëm, por se janë të shumtë - aq të shumtë sa ka vend për çdo ngjarje të mundshme. Në këtë model universi të shumëfishtë, apo “multiversi”, një grua që kthehet në kohë për të vrarë gjyshen nuk cenon ekzistencën e vet, pasi në universin fqinj gjyshja jeton për të sjellë në jetë një bijë, e cila bëhet nëna e vrasëses.
Ku do na shpjerë makina e Gjenevës?
Fizikani dhe shkrimtari Xhon Gribin, i cili di t‘i shpjegojë këto gjëra më mirë se pjesa dërrmuese e njerëzve, përmend një proverb fizikanësh: gjithçka që nuk është e ndaluar, në një çast do të ndodhë. “Kështu që ata mendojnë se makinat e kohës mund të ekzistojnë. Problemi është se ‘tuneli kohor‘ që do të prodhohet nga pajisja do të jetë një ‘vrimë krimbi‘ aq e vogël sa në të do mund të kalojë vetëm një atom.
Kështu që në Gjenevë hë për hë nuk do kemi asnjë vizitor nga e ardhmja. Të gjithë këtë unë nuk mund ta përtypin pa i hedhur pak kripë, por sigurisht që nuk është kokë e këmbë çmenduri”. Pra, jo marrëzi kokë e këmbë, por një marrëzi e vogël.
Gati për të udhëtuar në kohë?
Momenti ka ardhur. Përshpejtuesi më i fuqishëm i grimcave në botë (LHC), pritet me ditë të hyjë në funksionim dhe më në fund fizika e grimcave do të nisë të mbledhë frytet e para të një pune të gjatë.
Megjithatë, nëse parashikimet e dy matematikanëve rusë do të dalin të vërteta, çdo arritje në këtë fushë do të vendoset në hije nga një tjetër ngjarje me të vërtetë e jashtëzakonshme. Sipas Irina Arefevës dhe Igor Voloviçit, LHC mund të shndërrohet në makinën e parë të kohës.
Sigurisht që bëhet fjalë për një hipotezë, por nëse dy shkencëtarët e mësipërm kanë të drejtë debutimi i LHC-së në Qendrën Bërthamore Evropiane për Kërkimet Bërthamore në Gjenevë (CERN), me siguri që do të hyjë në histori. Shkaku është i thjeshtë: ndoshta mund të kryhet udhëtimi pas në kohë, çfarë do të thotë se ndoshta viti 2008 do të shënojë edhe stacionin e parë të këtij rrugëtimi jashtë të imagjinueshmes.
Sipas shkencëtarëve rusë, që punojnë në Institutin e Matematikës "Steklov" të Moskës, në fazën e parë nuk do të kemi vizita të menjëhershme nga "banorët" e së shkuarës, por që nga momenti që shkaku (ideja e një efekti gjithmonë varet nga ajo e shkakut) është një nga parimet themelore të fizikës, mundësia e vënies në provë përmes LHC-së nuk duhet të mos merret në konsideratë.
Sigurisht që puna e këtyre dy shkencëtarëve ende nuk është botuar në ndonjë revistë shkencore autoritare e me emër, por disa fizikanë kanë shfaqur interes për parashikimin e dy rusëve.
Hipotezat e para
Prej vitesh studiuesit kanë kërkuar një mekanizëm të përshtatshëm për të udhëtuar në kohë. Deri më sot përshkrimi më i mirë i vetive të kohës dhe hapësirës është ai i teorisë së relativitetit të Ajnshtajnit.
Për këtë arsye, fizikanët vazhdojnë kërkimet për gjetjen e pikave të dobëta të teorisë, ose kërkojnë të zbulojnë ndonjë aspekt të saj ende të pazbuluar. Prototipat e makinës së kohës, që kanë dalë nga kërkimet e tyre, nuk ka shkuar kurrë përtej tryezës së projektimit, por ndoshta LHC mund ta zgjidhë problemin.
Kur të jetë në funksionim të plotë, mekanizmi do të fusë në secilën prej grimcave që do të ndërmarrin një udhëtim prej një perimetri rrethor prej 27 kilometrash, një energji 7 teraelektro///nvolt (TeV).
Në termat e jetës së përditshme nuk është ndonjë energji kushedi se çfarë, pasi një TeV është i barabartë me energjinë kinetike të një mushkonje në fluturim, por kur kjo energji përqendrohet në një grimcë subatomike (dimensionet e së cilës janë sa një e trilionta pjesë e mushkonjës), atëherë efektet që mund të përftohen në "rrobën" e universit janë të jashtëzakonshme.
Sipas teorisë së relativitetit të përgjithshëm, gjithçka që ekziston në univers ka tri përmasa hapësinore dhe një përmasë kohore. E çuditshmja e kësaj lidhjeje kohë-hapësirë, është ndikimi që ka nga masa e energjisë që ndodhet në univers. Ky është edhe shkaku kryesor i tërheqjes gravitacionale.
Masa e Tokës, për shembull, e përkul hapësirën që e rrethon, duke tërhequr drejt vetes gjithçka që ndodhet rreth saj. Ndërkohë, të imagjinosh shtrembërimet e kohës është shumë më e vështirë se në rastin e hapësirës, por një fakt i tillë mund të vihet re në rastet kur kemi ndërhyrje të tipit lëndë, apo energji.
Madje, një përqendrim i mjaftueshëm mase, apo energjie mund ta shtrembërojë kohën në atë farë mase sa ta bëjë atë të rrethohet brenda vetes sikur të ishte një cilindër gome. Ky lloj ndryshimi, që shkencëtarët e quajnë "kthesë kohore e mbyllur" duhet të mundësojë, të paktën në teori, ripërjetimin dhe "prekjen" e momenteve të së shkuarës.
Matematikani austriak, Kurt Godel, ishte i pari që demonstroi formimin e një kthese kohore të mbyllur. Në vitin 1949 ai tha se nëse universi rrotullohet, atëherë relativiteti do t‘i lejonte rrotullimit krijimin e kushteve për përkulshmërinë e kohës mbi vetveten. Cilido që do të mund të hynte në atë unazë, do të vazhdonte të rivizitonte të njëjtin moment, deri sa të vendoste të dilte sërish.
Godel ia tregoi rezultatet e llogaritjeve të tij Ajnshtajnit, i cili u turbullua nga ideja që relativiteti mund të krijonte kushtet e një udhëtimi në kohë. Por deri në një farë mase ama: në bazë të njohurive tona, universi nuk rrotullohet, ndaj nuk mund të kryejmë dot kurrë një udhëtim në kohë, duke pasur si bazë nisjeje udhëtimin e universit.
Sigurisht që nuk pati shumë entuziazëm edhe kur në vitin 1976 Frank Tipler i Universitetit "Tulane" të Nju Orleansit, demonstroi faktin se nëse një cilindër i madh do të rrotullohej me një shpejtësi shumë të madhe, atëherë do të krijoheshin kushtet për udhëtimin në kohë.
Por kjo do të donte një makinë me mekanizma shumë të veçantë dhe në atë kohë ndërtimi i kësaj makine ishte një ëndërr e parealizueshme.
Në vitin 1988 gjërat nisën të bëhen interesante. Kip Thorne dhe kolegët e tij të Institutit kalifornian të Teknologjisë në Pasadena demonstruan se të ashtuquajturat "wormholes" (vrima krimbash) ose tunelet hapësirë-kohë, krijojnë mundësinë e të zhvendosurit në kohë. Në një rast të tillë, një "vrimë krimbi" do të mbyllte unazën kohore.
Udhëtimi përmes këtij tuneli do të ishte pak a shumë sikur të ndërmerrje një kalim nën një kodër: mund të kaloje në anën tjetër edhe po t‘i ngjiteshe kodrës, por duke zgjedhur rrugën e tunelit do të mund të mbërrije më parë.
Energjia e errët
Në këtë pikë hyn në lojë LHC. Sipas shkencëtarëve rusë, ky aparat, që përshpejton lëvizjen e mikrogrimcave, mund të prodhojë "vrimat e krimbit" dhe kështu të mundësojë ndonjë lloj udhëtimi në kohë. Çdo grimcë që udhëton përmes LHC-së mund të prodhojë një lloj përthyerje të kohë-hapësirës, një tërheqje gravitacionale, që e shtrembëron hapësirën dhe kohën në formë cilindrike rreth vetes.
Nëse do të takoheshin së bashku dy realitete të tilla, atëherë rezultatet ka shumë mundësi që të ishin me të vërtetë spektakolare. Në praninë e disa kushteve të caktuara, përplasja e këtyre përthyerjeve gravitacionale mund të krijonte një vrimë në hapësirë e në kohë. Se cilat mund të jenë këto kushte, kjo varet nga vetë natyra e hapësirë-kohës, për të cilën kemi shumë pak informacion të qartë.
Edhe nëse teoria e relativitetit të përgjithshëm të Ajnshtajnit na jep një përshkrim të hapësirës dhe kohës, gjithmonë bëhet fjalë për një hipotezë. Për të ditur saktësisht sasinë e duhur të energjisë për krijimin e një vrime në "rrobën" e universit, duhet njohuri të plota në lidhje me gravitetin kuantik, pra me përshkrimin mikroskopik të hapësirë-kohës, çka është jashtë mundësisë sonë të deritanishme.
Megjithatë, ka një hipotezë, sipas së cilës LHC është në gjendje që të ofrojë kushtet e përshtatshme për krijimin e një vrime në hapësirë-kohë. Pjesa më e madhe e fizikanëve mendon se graviteti kuantik nuk është i rëndësishëm, deri në momentin kur ka të bëjë me fenomene që verifikohen në nivele të energjisë 10 në fuqi të 16 TeV. Ndërkohë, një ekip shkencëtarësh kalifornianë kanë demonstruar se relativiteti kuantik mund të ndërhyjë edhe në nivele të një energjie prej vetëm 1 TeV.
Shkencëtarët rusë kanë nisur që të reflektojnë në lidhje me efektet e çuditshme të hapësirë-kohës, kur u ndërgjegjësuan që LHC mund të kishte fuqinë e duhur për të krijuar vrimat e vogla të zeza. Përplasja mes dy protonesh me një energji të kombinuar prej 14 TeV mund të prodhojë vrima të zeza me një diametër të përmasave 10 në fuqi të 18. Kjo ide është jashtëzakonisht joshëse, por, gjithsesi, mbetet vetëm një hipotezë.
Një vit më parë, shkencëtarët rusë ripanë ekuacionet e Ajnshtajnit për të kuptuar më mirë mënyrat e formimit të "kthesave të kohës" të mbyllura. Pikërisht, ndërsa merreshin me këto lloj ekzaminimesh, menduan se ndoshta LHC mund të krijonte makinën e kohës.
Ka fizikanë që e kanë marrë seriozisht mundësinë e një hipoteze të tillë. Sipas tyre, vendosja e thërrmijave, grimcave te një përshpejtues me fuqi të madhe, të çon direkt në udhëtimin në kohë. Sipas llogaritjes së shkencëtarëve, që mbështesin një teori të tillë, nuk dihet mirë se cili është rezultati përfundimtar.
Ka mundësi të ndodhë edhe hipoteza tjetër, pra që në vend të krijimit të një makine të kohës të krijohet një vrimë e zezë. Sipas tyre, shtrembërimi, ose përthyerja e hapësirës dhe e kohës, e cila duhet për të krijuar makinën e kohës, vlen edhe për krijimin e një vrime të zezë. Me pak fjalë, sipas llogarive të rusëve del se brenda këtij viti, pra deri për Krishtlindje, do të bëhet i mundur udhëtimi në kohë.
Sigurisht që ende ka shumë pengesa për t‘u kapërcyer para se të mund të hapin një "derë" në kohë e të shohim pas. Një nga vështirësitë kryesore ka të bëjë me faktin që, duke qenë se kemi të bëjmë me tunele të vogla, atëherë në hapësirat e tyre do të mund të kalonin vetëm thërrmijat subatomike. Shkencëtarët më optimistë shpresojnë që vënia në punë e LHC-së, të paktën të mund të japë prova për ekzistencën e "vrimave krimb".
Vështirësia e tyre ka të bëjë me përmasat e tuneleve. Hapja e tyre është e njëjtë me atë të një topi llastiku, për sa i përket tendencës së njëjtë që kanë për t‘u mbyllur. E vetmja mënyrë shmangieje për këtë veti është mbajtja hapur e tyre me anë të një materieje, që në vend të tërheqjes emeton shtytje.
Por, a ekziston ndonjë materie e tillë? Në këtë pikë shkencëtarët rusë "thërrasin në lojë" energjinë misterioze, që quhet "energji e errët", e cila duket se ndihmon në zgjerimin e universit. Energjia e errët mund të jetë ajo e duhura për mbajtjen hapur të hyrjes së "vrimave të krimbit". Por, për të vërtetuar mundësinë e një materie të tillë duhet që më parë të gjesh përgjigjen e një tjetër pyetjeje kyçe: me shtrirjen e kohë-hapësirës çfarë ndodh me densitetin e energjisë së errët? A qëndron ajo konstante, pakësohet apo zmadhohet?
Sipas pjesës më të madhe të fizikanëve që studiojnë përmasat dhe vetitë e hapësirë-kohës, nga vëzhgimet del se energjia e errët që ndodhet në çdo centimetër kub të hapësirë-kohës, mbetet konstante dhe është e përhershme; nuk ndryshon në rastin kur ndryshimi prek vetë universin. Por ka edhe një grup shkencëtarësh që janë të mendimit se me zgjerimin e hapësirë-kohës çdo centimetër kub i saj merr më shumë energji.
Nëse energjia e errët ka një natyrë të tillë, atëherë hapësirë-koha do të kishte edhe vetinë e mbajtjes hapur të "vrimave të krimbave" të LHC-së, e ndoshta do t‘i rriste në atë shkallë, saqë të mundësonte edhe kalimin e një njeriu përmes tyre.
Të vrasësh gjyshin
Për momentin asnjë nga informacionet që kanë të bëjnë qoftë me ekzistencën, qoftë me vetitë e energjisë së errët nuk është i vërtetuar. Ka një grup shkencëtarësh, që janë të bindur në ekzistencën e një energjie misterioze, një energjie fantazmë, që është e njëjta energji që, sipas dy shkencëtarëve rusë, do të mundësonte mbajtjen hapur për një kohë relativisht të gjatë të "vrimave të krimbave".
Për shkencëtarët më skeptikë, edhe nëse përmes vënies në funksionim të LHC-së do të mundësohej vërtetimi i ekzistencës së "vrimave të krimbit", kjo nuk do të mjaftonte garantimin e ekzistencës së një makine të kohës. Krijimi i një "porte" në të shkuarën është shumë i pamundur.
Një "vrimë krimbi" është një "portë" në hapësirë-kohën.
Për ta shndërruar atë në një makinë kohe duhet që në radhë të parë të sigurohesh jo vetëm për anën këtej të "portës", por edhe për atë përtej saj. Studiuesit kanë propozuar mënyra të ndryshme për një gjë të tillë, të cilat pak a shumë kanë më shumë lidhje me fantashkencën sesa me një realitet të bazuar në fakte konkrete e të prekshme.
Një sistem është, për shembull, kapja e njërit skaj të "vrimës së krimbit" me një yll neutronesh. Fusha e fuqishme gravitacionale që do të krijohej si pasojë e kësaj, do të ngadalësonte shumë kohën. Në një moment të tillë, nëse një udhëtar i kohës do të futej brenda "vrimës së krimbit", do të gjendej në një moment të caktuar të së shkuarës dhe mund të udhëtonte në kohë.
Por, sigurisht, kjo nuk është përvoja që pritet të ndodhë në të ardhmen e afërt. Kushedi, ndoshta civilizimet e ardhshme do të mund të gjejnë mënyrën e stabilizimit dhe rritjes së një "vrime të krimbit" për të krijuar një tunel në hapësirë-kohën, përmes së cilit udhëtari do të shkonte në të shkuarën.
Nëse këtë vit, eksperimenti i LHC-së do të arrijë që të krijojë një "vrimë krimbi", ndoshta një civilizim më i avancuar do ta gjente këtë fakt në librat e historisë dhe ndonjë ditë të bukur do të vinte për të na bërë vizitë. Kjo mundësi na detyron që të hedhim një vështrim te disa nga paradokset e një udhëtimi të mundshëm në kohë.
Më klasiku është ai i udhëtarit që kthehet në të shkuarën për të vrarë gjyshin, para se i ati të vinte në jetë, për t‘u siguruar kështu që ai vetë nuk do të vijë kurrë në këtë jetë. Pikërisht kjo hipotezë në vitin 1992 shtyu shkencëtarin e famshëm britanik, Stephen Hawking, që të afirmonte se ligjet e fizikës komplotojnë kundër udhëtimeve në kohë. Sipas teorisë së tij, që ka të bëjë me mbrojtjen kronologjike, krijimi i portave të përkohshme për të udhëtuar në kohë do të çonte në lindjen e fenomeneve fizikë, që do të bllokonin vetë portat.
Është sikur të ekzistonte në univers një lloj "policie e rastit", e cila bllokon lëvizjet kontradiktore. Por, shkencëtarët rusë nuk kanë frikë nga "policë" të tillë. Sipas tyre, në sferën e relativitetit të përgjithshëm nuk mund të thuhet se kronologjia duhet që të ruhet e njëjtë me çdo kusht. Në lidhje me ekuacionet e Ajnshtajnit ka shumë zgjidhje, të cilat verifikojnë paradokse të tilla.
Ndoshta vetë paradokset janë një përgjigje për pyetjet tona të pafund në lidhje me rregullat e çuditshme të universit. Në rastin e gjyshit mund të mos jemi në gjendje që ta vrasim paraardhësin tonë, ose mund të mos duam ta bëjmë një gjë të tillë, ose mund edhe të përfundojmë në një univers paralel, në të cilin vetë vrasja është një gjë e pakuptimtë dhe nuk ka ndikim mbi rrjedhën e gjërave, apo ndoshta veprimet e atij universi mund të mos ndikojnë në universin tonë.
Megjithatë, këto paradokse e hamendësime nuk do t‘i mësojmë deri kur të shpiket makina e kohës dhe të vihet në funksionim. Për momentin, e vetmja shpresë që kemi për të zbuluar kufijtë e vendosura nga ligjet e kohës është që t‘i lëmë fizikanët të përfundojnë përgatitjet për vënien në punë të LHC-së.
Megjithatë, ka ende dyshime në lidhje me disa probleme të pazgjidhura: nuk dimë se në çfarë momenti ndërhyn graviteti kuantik, ndërkohë që po diskutohet ende ekzistenca e energjisë fantazmë të universit. Në gjithë këto pikëpyetje që na rrethojnë ekziston gjithsesi një mundësi e vogël, që vitin e ardhshëm të shohim mbërritjen e një vizitori nga e ardhmja.
A nuk do të ishte pra më mirë që të përgatisnim veten për një vizitë të tillë, pavarësisht sa irracionale mund të duket një gjë e tillë? A nuk dukeshin të tilla edhe shpikjet më të mëdha të njerëzimit para se të dilnin në dritë?
John Titor, njeriu i së ardhmes
A keni dëgjuar ndonjherë për John Titor? Njeriu që u shfaq për pak kohë në botën e internetit duke kënaqur kureshtjen e mijëra përdoruesve, mbi disa profeci për botën dhe njerëzimin? Njeriun që tha se kishte ardhur nga e ardhmja dhe se kishte udhëtuar në kohë?
Po. John Titor është njeriu i së ardhmes. Sipas tij njerëzimi deri në vitin 2035 (kohë prej së cilës vinte dhe ai) do të ketë shpikur makinën e kohës.
Titor kishte ardhur në kohën tonë me një mision të vecantë. Për disa kohë i’u përgjegj pyetjeve qe i vinin nga te katër anët e botës me disa parashikime për vitet që do te vinin.
Si do te ndryshonte bota? Cfarë do të bëhej me njerëzimin? Si është shoqëria ne vitin 2035? A do te ketë nje luftë te tretë botërore?
Sipas John Titor ditët me të mira për njerezimin ende duhet te vine. Bota do të duhet qe te kaloje dhe luften e trete boterore qe njerezit te solidarizohen me njeri tjerin. E ardhmja e njerezimit do te ndertoje ate cfare po shkaterron e tashmja jone.
Konfliti në të ardhmen, që arrin kulmin me luftën e tretë botërore, do te perqendrohet kundër qyteteve dhe zonave rurale. Lufta e tretë botërore do të ketë një kosto shumë të madhe për boton, dhe planetin. Do te vriten rreth 3 miliard njerëz dhe te gjitha perpjekjet e njerezimit pas saj do të jenë në ruajtjen e planetit dhe kujdesjen e jetës.
Titor pohoi se thelbi i ketij konfliti do te lindë, pas zgjedhejve amerikane të 2004. Në të tashmen e Titor kontrasti, ndërmjet myslimaneve dhe hebrenjve do të vazhdojë te egzistojë, por nuk do te jete shkaku i ketij konfliti.
Nga ana tjetër do te kete dhe nje lufte civile amerikane, si rrjedhoje e kontrasteve në fushën e sigurisë së vendit.
Lufta e dytë civile do të zhvillohet sipas Titor mes qyteteve dhe zonave rurale. Ai kishte luftuar në zonat rurale si ushtar që kur ishte 13 vjec.
Lufta civile do të mbarojë, kur Rusia në 2015 kur do të hedhë bombën atomike në qytetet kryesore amerikane, duke eliminuar në ketë mënyrë qeverinë federale dhe duke siguruar fitoren e forcave rurale.
Zonat më të mëdha urbane ne bote do te goditen nga armet nukleare. “Europa, Africa, Australia do të goditen në mënyrë te vecantë”, pohon Titor “Rreth tre miliard persona do të vriten ne botë”.
Rreth vitit 2036 njerëzit do të përpiqen për të evituar luftën, SHBA do të ndahet në pesë shtete, selitë e qeverisëfederale do të jenë në Omaha te Nebraskas.
Shoqëria do të decentralizohet. Teknologjia nuk do te goditet dhe do te ndermerren kështu udhetime të avancuara tokesore, hapesinore, dhe do te behet progres ne ingjinierine gjenetike, qe do t'i shtohet dhe udhetimi në kohë.
Uji duhet të filtrohet ose të distilohet, per të levizur prej andej parcelat radioaktive, jeta do të jetë shumë e veshtirë (jeta mesatare do të zbresë në 70 vjet) dhe njerëzit do të duhet të punojnë dhe në fusha për të prodhuar atë për të cilën do të kenë nevojë.
Bicikletat dhe kuajt do të jenë mjetet e së ardhmes, por do tëpërdoren, makinat si dhe trenat me shpejtësi të lartë. Kompanitë më të mëdha informatike do të zhduken por internati do të jetë një mjet komunikimi.
Titor, njeriu i se ardhmes II
Detajet e parashikimeve te John Titor
Në fund te fundit Titor kufizohet vetëm në përgjigjet e pyetjeve që i drejtohen, duke thënë se nuk ka fare dëshirë të pershkruajë të ardhmen.
Lufta e dyte e golfit
John Titor ka parashikuar se SHBA do të shkonin në luftë me Irakun për shkak te nje ceshtjeve për armët nukleare. Ky parashikim ka dalë i saktë: Titor shkroi:
“Asnjë prej këtyre fjalëve që unë po them nuk do të jetë nje e re per ju. Kanë ndodhur dhjetë, tridhjetë vite më parë. Do të befasoheni kur të zbuloni se Iraku nuk ka patur asnjëhere armë nuklerare. Mos vallë kjo ishte një justifikim që SHBA të fillonin luftën”?
Kjo fjali shpesh herë citohet si je prej parashikimeve te Tiror. Megjithate jo te gjithë janë dakort me ketë. Eshte e mundur të mos jesh dakord me kete parashikim.
Teoria e Titor kundershtohet pasi administrata e Bush nuk ka bërë asnjë pohim se ‘Iraku kishte arme nukleare’, por vetem armë të shkatërrimit në masë, dhe se po përpiqej te krijonte bombën atomike. Ka mundësi qe kjo ndarje kaq e holle te mos vihej re pas 35 viteve.
Eshte e rendesishme të themi dhe se armët nukleare te poseduara nga iraku per publikun u bënë te ditura ne vitin 2001. Megjithate kritikët thonin se plani për te krijuar nje Irak te ri qe parashikonte debimin e Saddamit egzistonite qe nga viti 1998.
Lufta civile
Titor parashikoi dhe se do te kishte nje luftë civile ne SHBA; trazira civile pas zgjedhje presidenciale të 2004 dhe që do te rriteshin në 2005, duk filluar luftën civile: Titor shkroi:
"Do te kete një lufte civile ne SHBA ne 2005. Ky konflikt do te zgjase pese deri ne dhjete vite. Fillimet do te jene ne lindje, si rrezultat i politikes se jashtme amerikane. Kjo do te ndodhe menjehere pas zgjedhjeve ne SHBA.
Lufta civile do te filloje ne 2004. Do te duket si nje seri ngjarjesh qe do te perkeqesohen nga muaji ne muaj. Konflikti do te perfshije SHBA, deri ne 2012 dhe do te mbaroje me luften e trete boterore. Une besoj se presidenti i 2005 do te tentoje te jete nje Abraham Lincoln i dytë. Do te tentoje te mbaje vendin e bashkuara, por nuk do t’ia dale per interesa te vecanta."
Duke iu pergjegjur nje pyetjeje qe kishte te bënte me zgjedhjet e 2000 Titor shkruan:
“Do te perdorja fjalen ‘zgjdhje’ me pak kujdes. Ndoshta eshte me e lehte te shikohet tani nje lufte civile, sesa në të ardhmen tuaj?
Sipas kushtetutes kush e ka fjalen e fundit ne zgjdhjen e presidentit dhe pse? E quaj interesante, nese qofte dhe per nje moment Kushtetuta te jete bere kaq e rendesishme ne jeten e amerikaneve dhe SHBA.”
Ka patur shume debate rreth faktit se Titor kishte thene se lufta do te fillonte ne vitin 2004 dhe nje here tjeter ne vitin 2005. Pasi kishte pohuar se ne lufte do te shkohet gradualisht pas protesave per shkak te zgjedhjeve, qe do te behen ne nentor, kjo bisede mbase do te kishte qene e ekzagjeruar.
Ne fakt ne vitin 2004, pas zgjedhjeve ka patur shume pak protesta te cilat kryesisht ishin per makinat e votimit. Parashikimet e tij per votat jo te numeruara ne Florida mund te jene interpretuar si mashtrime elektorale.
Por nese Titor do te vinte me te vertete nga a ardhmja mund te kishte kujtuar keq detajet e te kaluares qe po viziton, duke ngaterruar zgjdhjet e 2000 me ato te 2004, dhe pse per kritiket eshte e veshtire te pohohet se per nje ushtarak qe udheton ne kohe eshte keq e lehte te kujtoje per historine e vendit te tij.
Shkaterrimet me New Orleans pas urganit Katrina kane hije te nje konflikti civil, dhe vec kesaj kritiket bejne te ditur se trazira te tilla kane zgjatur per dite jo muaj apo vite. Pra mbetet ende per te kuptuar nese parashikimet e Titor per luften civile jane te verteta.
John Titor, njeriu se ardhmes III
Parashikimet e Titor flasin per luften nukleare dhe pushtimin e Kines.
11 Qershor 2008 - Titor ka parashikuar dhe faktin se lufta civile do të cojë komunitetin rural kundër atij urban, meqë qeveria do të arrijë të sigurojë kontrollin e plotë të zonave urbane por jo të qyteteve.
Titor shkroi: “Kur konflikti civil do të fillojë të përkeqësohet, njerëzit e kane kuptuar se duhet të vendosin nëse duan të rrinë në qytete apo fshatra, apo në zonat më të izoluara, me arsyen e sigurisë. Kjo i bind se qytetet duhen braktisur.”
Titor vazhdoi dukë thënë se për 2008, njerëzit do ta kuptojnë që situata e SHBA nuk do të përmiresohet: “Viti 2008 do të jetë nje datë e pergjitshme, ku secili do të kuptoje se bota të cilën e dëshironte nuk do te jetë me.”
Lufta nukleare
Lufta nukleare ne Lindjen e Mesme
Ashtu sic rrezulton nga lufta civile në SHBA, Titor parashikoi se do te egzistonte nje lufte nukleare mes fuqive të Lindjes se Mesme, në dukje ndërmjet Izraelit dhe fuqive Islamike. Perendimi hezitojë të mbroje Izraelin dhe kjo do të bëjë që situata të përshkallëzohet.
“Popullsia hebrenje në Izrael nuk është e përgatitur për një luftë shumë ofensive. Janë të përgatitur per mbrojtjen estreme. Mbrojtja e vetme për një Izrael që ka afër shtetet arabe, është përdorimi i armëve te shkatërrimit në masë. Ne skemën e luftës; Lindja e Mesme do të jetë lufta, por jo shkaku i saj.”
Përse Arabet dhe hebrenjte u përfshinë në luftën civile të SHBA? Titor i përgjigjet: "nuk janë drejtpërdrejt te përfshirë por situatat politike varen nga stabiliteti i lindjes që bie në 2005”. Kur e pyeten nëse armët e shkatërrimit në mase ishin përdorur kundër SHBA nga ana e fuqive arabe, Titor thotë se armët qenë përdorur “kundër Amerikës, por përdoren dhe ndaj njëri-tjetrit”.
“Mjafton ta lemë Lindjen e Mesme. Mendoj se nuk duhet shumë tru për këtë gjë, por së shpejti nuk do të përdoren as krahët e saj kembet.”
Interpretuesit mendojnë se kjo e fundit qe një parashikim per sulmet vetëvrasëse.
Lufta civile me Rusinë
Përvec kësaj ne 2015 Rusia do te hedhë bomba atomike kunder SHBA, Kinës dhe Europes. 3 mild persona do të vdesin, dhe e gjithe bota do të dëmtohet rëndë.
“Lufta civile mbaron në 2015 kur Rusia do te sulmoje qytetet amerikane, Kinen dhe Europen. Rusia e Kina kanë patur gjithnjë një marëdheënie të cuditshme. Dhe lajmet që shoh tani tregojnë se tregtia e vazhdueshme e armëve me aleatët, përleshjet, dhe mbipopullsia do te sjellin masakra. Lindja do të bëhet e paqëndrueshme, cfarë do të thotë se do t'i japë Kinës besimin për t’u zgjeruar. Besoj se e dini qe Kina ka aktualisht me miliona ushtare meshkuj që nuk do të jenë kurrë në gjëndje të gjejnë grua. Sulmi i Europes do të vijë si përgjije e një ushtrie europiane të unifikuar që do të grumbullohet duke u nisur nga Gjermania.”
Deklaratat nga John Titor
John Titor: Misioni dhe Qellimi
Perkthimi nga Darius
(Materiali i meposhtem eshte ndertuar me pyetjet qe i jane bere atij dhe pergjigjet qe ka dhene. Fjalet ne kllapa jane pyetjet ndersa numri tregon pergjigjen e tij).
8 Nentor 2000 22:27
(Pa hyre ne detaje, a mund te na thoni se kush eshte arsyeja specifike qe ju ndodheni ketu dhe a mund te shpjegoni kush eshte qellimi kryesor i udhetimit ne kohe ne te ardhmen?)
1. Ne vitin 2036 po behet nje perpjekje e madhe per te 'riparuar' ambjentin. Jam derguar ne vitin 1975 per te marre nje sistem kompjuterik dhe ta coj ate ne vitin 2036. Ne vitin 2036, udhetimi ne kohe nuk eshte nje sekret dhe presim qe te behet edhe me popullor.
08 Nentor 2000 22:27
(Pse perdoret dhe sipas njohurise tuaj sa here perdoret?)
2. Aktualisht perdoret per te mbledhur informacione ose 'sende' qe mund te jene te vlefshme per te normalizuar boten mbas Luftes se Trete Boterore. Ne skuadren time jane dhe 7 udhetare te tjere te kohes.
08 Nentor 2000 22:27
(A ka ndonje periudhe specifike ku shkojne me shume udhetaret e kohes?)
3. Ne keto momente misionet tona praktike jane me shume ne vitin 1960 dhe 1980. Po behen studime te medha per periudha me te hershme dhe me te ardhme por sa me larg shkon ne kohe aq me e ulet behet divergjenca e konfidences ne vije globale.
08 Nentor 2000 22:27
(Ju deklaruat se ka disa makina kohe ne dispozion dhe sipas njohurise qe keni, a jane ato aktive ne kete moment?)
4. Po
--------------------------------------------------
Ketu me poshte vijojne disa pergjigje te tij pa paraqitur pyetjen pasi nenkuptohen nga vete pergjigja.
12 Nentor 2000 16:41
Ndodhem ketu per disa arsye personale. Per disa muaj rrjesht jam perpjekur qe te lajmeroj te gjithe ata qe duan te degjojne per mundesine e nje lufte civile ne Shtetet e Bashkuara ne vitin 2005.
15 Nentor 2000 14:41
Hapi i pare i udhetimit tim ishte nga viti 2036 ne vitin 1975. Mbas disa llogaritjeve u gjet me perafersi qe divergjenca ishte rreth 2.5% (nga vitim im 2036). U dergova per te marre nje sistem kompjuteri IBM te quajtur 5100. Ka qene njeri nga kompjuterat e pare portativ dhe ka patur aftesine qe te lexonte gjuhet e programimit te vjeter te IBM plus APL dhe Basic. Ky sistem na nevojitet per te 'rregulluar' disa programe kompjuterike ne vitin 2036. Unix ka nje problem te madh ne vitin 2038.
25 Nentor 2000 13:59
Ne kohen time, eshte i njohur fakti qe seria 5100 eshte e afte qe te lexoje te gjitha kodet e IBM te cilat jane shkruar perpara perhapjes se gjere te APL dhe Basic. Per fat te keq ne kohen ku jetoj ska mbetur asnje i tille.
30 Dhjetor 2000 11:47
Nese eci perpara ne kete periudhe kohore atehere e ardhmja nuk do jete e ardhmja ime. Mund te kthehem ne shtepi vetem nese shkoj mbrapa ne vitin 1975 ku vajta fillimisht dhe me pas te shkoj perpara ne vitin 2036. Disa njerez me kane pyetur ne lidhje me kete deklarate pra po perpiqem qe ta sqaroj. Ne kohen time, viti 2036 mu ngarkua nje mision per ne vitin 1975.
Si rezultat une dhe makina ime 'kercyem' ne nje kohe tjeter ne vitin 1975 e cila ka nje divergjence prej 2 % nga viti 2036 te cilen po e quaj A ndersa kohen ne vitin 1975 po e quaj B. Nga momenti qe une fik makinen ne B, krijoj nje kohe te re vetem per shkakun qe ndodhem aty. Kjo kohe mund te pershkruhet si C dhe filloi kur mberrita tek B.
Tani jam duke kryer nje mision qe i perket kohes C, viti 1975 kur zbulova nje arsye te vlefshme per te avancuar ne C dhe te shikoja se cfare ka ndodhur. Ndeza makinen dhe vazhdova perpara ne C ne vitin 2000. Por kur e fika perseri atehere krijova nje tjeter kohe qe po e quaj D. Pra nga prespektiva ime ja ku jemi ne D, viti 200.
Ne menyre qe te kthehem ne shtepi ne kohen A duhet te ndez makinen dhe te kthehem mbrapsht ne D deri sa arrij C qe si rrjedhoje do me coje mbrapsht tek B dhe vetem nga kjo pike mund te kthehem perseri tek A.
Po e shpjegoj edhe me tej. Ne vitin 2036 u zbulua (ose te pakten u mesua mbas testeve te ndryshme) qe kompjuteri 5100 ishte i afte qe te lexonte dhe ndryshonte te gjithe kodet e shkruara per IBM perpara nxjerrjes se atij sistemi dhe perseri te ishte i afte qe te krijonte nje kod te ri ne APL dhe Basic. Kjo eshte arsyeja pse na duhet ne vitin 2036.
05 Janar 2001 13:46
(Ju thate se jane 7 udhetare te tjere ne kohe te cilet ju keni dijeni dhe qe jane me misione te ndryshme ne kohen qe jetoni. Jam kurioz, njerezit ne vitiin 2036 a jane vizituar nga njerez te tjere nga e ardhmja? Sepse kushdo mund te mendoje qe ne momentin qe udhetimi ne kohe eshte i mundur dhe i njohur publikisht atehere eshte e mundur per vizitore nga periudha te tjera kohore qe te vizitojne kohen tuaj dhe te tregojne per kohen ku jetojne.)
1. Jo nuk kam dijeni per udhetare ne kohe qe te kene vizituar kohen time ne 2036. Sidoqofte nuk do te thote qe ska ndodhur apo qe nuk mund te ndodhe. Po ashtu eshte e mundur qe numri i koheve ne te cilen nje udhetar ne kohe mund te shkoje eshte kaq i madh sa mundesia qe ai te ndeshe kohen ku une jetoj eshte e vogel.
05 Janar 2001 13:46
(A e di ndonjeri sa i madh eshte nje IBM 5100?)
2. Mund te them se eshte rreth 20 inc i gjate, 10 i larte dhe 30 i gjere.
05 Janar 2001 13:46
(A eshte qeveria ajo qe operon makinen e kohes per te ardhur ketu apo ju jeni i lire te veproni sipas zgjedhjes suaj?)
3. Makina nuk eshte e imja por une jam i lire te marr vendime te caktuara qe bazohen ne eksperience dhe informacion te cilin e mbledh nga cdo periudhe kohore. Natyrisht qe pritem te kthehem mbrapsht por sipas prespektives se tyre une jam larguar vetem nje fraksion te sekondes.
09 Janar 2001 09:28
9
Nuk kam dijeni per detajet e misioneve te tjera. Nga shtate prej nesh, tre iken perpara meje. Mendoj se ata jane duke kryer misione te ngjashme.
09 Janar 2001 09:28
( A eshte ndonjeri prej tyre ne te njejten kohe me ju, nese keni dijeni?)
4. Jo, shancet per kete gje jane shume te vogla.
09 Janar 2001 09:28
(A jeni ne ndonje komunikim special me TT (time traveler ose udhetaret e kohes) dhe nese po atehere si realizohet kjo?)
5. Jo, por megjithate mendoj se kjo nuk eshte e pamundur. Nuk ja kam idene sesi mund te behet.
11 Janar 2001 11:49
Nuk besoj se kam thene ndonjehere qe kam ardhur per te pare sesi mund te rregulloj nje virus UNIX. Kam ardhur per nje sistem kompjuteri. A nuk e mendoni ju UNIX si te pavlefshem tani?
15 Janar 2001 12:04
(A duhet ti nenshtroheni ndonje testimi psikologjik perpara se te zgjidheni? Sipas mendimit tuaj cfare parametrash duhet te plote nje udhetar ne kohe?)
6. Po, ka disa testime psikologjike. U zgjodha si rezultat i arsimimit tim dhe sherbimit ne ushtri. Trajnimi zgjati pothuajse 2 vjet. Dhe kjo periudhe eshte nje kohe e gjate trajnimi fizik per te perballuar efektet fizike te shtrembrimit te kohes. Ata po ashtu kerkonin per shofera te cilet gezojne aftesine per te funksionuar ne rrethana te nje izolimi dhe kufizimi total.
15 Janar 2001 12:04
(Kush jane kriteret te cilat ata shikojne kur zgjedhin dike per nje mision?)
7. Varet nga misioni. Udhetaret ne kohe zakonisht zgjidhen per nje mision te caktuar qe perputhet me aftesite e tyre per te siguruar bashkepunimin e dikujt qe ka lidhje me qellimin e misionit ne periudhen kohore te caktuar. Ne rastin tim, gjyshi im ka qene direkt i perfshire ne ndertimin dhe programimin e 5100.
15 Janar 2001 12:04
(Po nese caktojne nje element te papershtatshem dhe e dergojne te udhetoje ne kohe dhe ky person ben ndonje dem, a ka ndonje mundesi qe ata ta ndjekin ate person? Jam thjesht kurioz.)
8. Pyetje interesante. Ka nje ndryshim ne filozofi midis nesh dhe qe duhet sqaruar. Duke qene se besoj se te gjitha rezultatet dhe ngjarjet jane te mundshme, te qarta dhe te pangaterrueshme, eshte e pamundur qe te caktohet apo te percaktohet nje ngjarje apo nje person si i mire apo i keq.
Ne disa momente kohore te tjera une jam nje udhetar ne kohe i cmendur qe shkaktoj vdekje dhe shkaterrim ndersa udhetaret e tjere te kohes me ndjekin me grupin e tyre per te me kapur. Sidoqofte ne kete moment kohor une nuk jam i tille. Pra duke qene se te dyja ngjarjet jane te qarta, vlera e tyre eshte neutrale.
26 Janar 2001 09:21 pm
(Mua me duket qe 'misioni' juaj per te shkuar mbrapa ne kohe per te ndihmuar shoqerine ne te ardhmen duket me shume jo llogjik pasi ju nuk mund ti ndihmoni pa patur aftesine per te krijuar qe qe ju e quajtet si udhetimi ZD ose Udhetimi i Divergjences Zero.)
9. Realiteti i mundesive te pafundme eshte shume i veshtire per tu kuptuar nese nuk do ishte matematika dhe pa te do e konsideroja si pjese e realmit fetar. Me pelqen te mendoj per ti sikur qendroj ne nje dhome muret e te ciles jane te veshura me pasqyra.
Mund te shikoj ne te djathten dhe te shikoj disa pamje te vetes sime, disa UNE te cilet bejne te njejten gje ne te njejten kohe. Nese ne te gjithe bejme nje hap perpara ne te djathte ne te njejten kohe dhe kalojme nepermjet nje hyrje dimensionale per ne dhomen tjeter te veshur po me pasqyra, do jete shume e veshtire te thuash qe ndonje gje ka ndryshuar.
Pra nen kete kendveshtrim ka nje numer te pafund kohesh qe presin per mua qe te kthehen bashke me kompjuterin. Nese arrij te shkoj ne ndonjeren prej tyre atehere kam kompletuar misionin tim.
John Titor: Mbi Ambjentin
06 Nentor 2000 09:08
Jo shtresat e akullit nuk po shkrijne aspak me shepjte sesa jane duke shkrire tani. Po ashtu ka shume me pak smog dhe mbetje industriale ne vitin 2036.
06 Nentor 2000 16:43
Ju me pyetet mbi shtresat e akullit te Polit te Veriut. Asnjehere nuk kam thene se ambjenti nuk ka qene problem. A nuk perhapet uji kur shkrin? Nese shtresat e akullit polar do shkriheshin a nuk do rritej niveli i detrave? Nuk e di nese ka mjaftueshem akull qe te ndodhe nje fenomen i tille pasi nuk jam ekspert ne ngrohjen globle.
07 Nentor 2000 21:23
pamela: 8. Cfare lloj problemesh me ambjentin keni ne kohen tuaj? A keni uje te paster per te pure? Shumica juaj eshte vegjetariane sic po ndryshon sot nje pjese derrmuese e popullsise?
timetravel_0: Njera nga arsyet me kryesore pse prodhimi i ushqimit eshte lokal ka te beje me faktin qe ambjenti eshte demtuar rende nga semundjet dhe radioaktiviteti. Ne po bejme perpjekje madheshtore per ta pastruar. Uji prodhohet ne nivel komuniteti dhe ne hame mish qe e rrisim vete.
Xhon Titor, ne nje mision per llogari te qeverise amerikane, kthehet mbrapa ne kohe per te rekuperuar nje kompjuter te vjeter. Ne vitin 2000 u be i gjalle ne nje forum interneti dhe ka treguar se si do te jete e ardhmja jone. Hero apo afarist? Kushedi…
“Pershendetje. Une jam nje udhetues ne kohe. Vij nga viti 2036. Po kthehem ne shtepi pasi rekuperova nje kompjuter Ibm 5100 nga viti 1975”. Nenshkruar: Timetravel_0 (Udhetim ne kohe_0). Ky mesazh lakonik eshte shfaqur ne 2 nentor 2000, ne forumin e sitit www.timetravelinstitute.com. Dhe askush nuk e besoi.
Por pastaj, udhetari, duke u prezantuar me emrin e vertete, Xhon Titor, ka dhene te tjera detaje mbi historine e tij, duke stimuluar kuriozitetin e internauteve. Qe e kane vene ne rreth me pyetje provokuese, pastaj me te tjera gjithnje e me kurioze mbi te ardhmen qe na pret. Por pergjigjet e tij– dinake ne lidhje me fituesit e rradhes se kampionateve te futbollit, por te detajuara mbi skenaret politike planetare– kane bindur shume njerez mbi arsyeshmerine e historise se tij. Qe diskutohet ende dhe sot.
Po kush ishte (ose thoshte se ishte) Titori? I lindur ne Tampa (Florida, SHBA) ne vitin 1998, eshte nje ushtar qe ne vitin 2036 (ne moshe 38 vjecare, pra) do te dergohet nga qeveria amerikane mbrapa ne kohe, ne vitin 1975. Objektivi: Te merrte nje model funksionues te nje kompjuteri te vjeter te zhdukur prej dekadash (Ibm 5100), i cili kishte nje te vecante unike dhe sekrete: mund te perkthente njeheresh gjuhet informatike te kompjutereve me sistem Unix, Apl dhe Basic. Nje kerkese themelore, meqenese ne vitin 2038 eshte parashikuar nje difekt i kompjuterave te bazuar mbi sistemin operativ Unix (eshte e vertete: nese nuk nderhyhet, ata do te llogarisin si date vitin 1901).
Perse atehere Titor eshte shfaqur edhe ne vitin 2000? Perse, pasi arriti te gjeje kompjuterin, ne vend qe te rikthehej ne vitin 2036, beri nje ndalese te shkurter ne epoken tone?
Nje vizite vetvetes
Mbi te gjitha, per te qene i pranishem ne “Millenium Bug” (difektin e mijevjecarit) ne vitin 2000 (e mbani mend), nga i cili priteshin katastrofa te medha. Madje, ka dhe nga ata qe hipotezojne se ishte pikerisht Titori ai qe arriti ta ndalonte kete katastrofe informatike ne kalimin e datave nga i pari tek mijevjecari i dyte. Per te marre pjese ne kete ngjarje epokale, Titor vendosi te shkonte ne Florida, ku jetonin prinderit e tij dhe… ai ishte ne moshen 2 vjecare.
Fantashkenca ne fakt, thote se nuk eshte kurre nje ide e mire te kesh kontakte direkte me vetveten ose familjaret ne te kaluaren, sepse mund te sjelle pasoja te paimagjinueshme ne te ardhmen: perse atehere, Titor ndermori kete rrezik? Titor mundi te shmange te gjithe problemet qe lidheshin me paradokset e udhetimit ne kohe fale bazave te parashikuara nga teoria e universeve paralele. Besueshmeria e tij shkencore eshte ende objekt debati, por ne themel te kesaj teorie ekzistojne universe te pafund, ne te cilet ndodhin njekohesisht te gjitha gjerat e mundshme.
Universet paralele
Sipas Titorit, duke udhetuar mbrapa ne kohe, nuk pershkohet e kunderta e rruges kohore si te ishte nje binar treni, por kalon ne menyre te pashmangshme ne nje tjeter, (keshtu, ne nje tjeter univers), qe eshte me i ngjashem me te parin dhe pse madhesia e udhetimit eshte me e reduktuar. Makina e kohes humbet pak nga pak me zgjatjen e udhetimit.
Ne themel te nje logjike te tille, Titor duhet te kete ardhur ne nje “linje te universit” (sipas Ajnashtajnit, bashkesia e ngjarjeve (gjerave) qe i perkasin cdo qenieje qe jeton ne kohe dhe hapesire), te cilit nuk i perket, ku teorikisht mund te beje cfare te doje, madje edhe te vrase veten tjeter, pa pasur pasoje ne te ardhmen. Ky shpjegim eshte ne favor te udhetarit te supozuar: E ardhmja jone mund te evoluoje ndryshe nga e tija, meqenese gjendemi ne nje linje tjeter universi. Dhe Titori nuk mund te sulmohet kollaj ne rast se parashikimet e tij nuk dalin…
2015: Lufta atomike
Por, le t’i rikthehemi historise se tij. Perpara se te shkonte ne vitin 2000, jeta e Titorit nuk kish qene e lehte: Lufta e trete boterore, qe shpertheu ne 12 mars 2015, vrau 3 miliarde njerez dhe kishte shuar shume qytete.
Tregimet e Titorit mbi te ardhmen qe na pret, jane katastrofike. Shperthimet atomike do te erresojne Diellin ne nje lloj “ferri nuklear”; uji do te ndotet dhe te mbijetuarit do te transferohen ne fshatra. Shoqeria e konsumit do te fshihet: Per te mbijetuar, pasardhesit tane duhet te bashkepunojne. Nje pjese e mire e ushqimit do te prodhohet nga cdo korrje ne tokat e pa ndotura nga radiaktiviteti. Jetegjatesia e njerezve do te zbrese ne 60 vjec: asistenca sanitare do te jete nga Far Eest, mjeket do te shqetesohen mbi te gjitha te kurojne plage dhe fraktura dhe te lindin femije; kush do te semuret rende do te zhduket.
Trena dhe bicikleta
Megjithate, ne kete panorame te shkretuar, progresi teknologjik nuk do te ndalet: edhe pse kompanite e medha informatike do te zhduken, Interneti do te ekzistoje dhe do te behet i vetmi mjet komunikimi: nuk do te kete me kinema dhe televizioni nuk do te transmetohet me nepermjet eterit. Transportet lokale, ne fund, do te bazohen mbi kuajt dhe bicikletat, por do te ekzistojne prape rruge dhe automobile dhe nje sistem trenash super te shpejte do te lidhe qytetet e medha. Por, cfare do ta ndeze luften e trete boterore? Nga nje lufte civile qe do te plase ne SHBA mes viteve 2004 dhe 2005… dhe ketu nis pjesa e profecise se Titorit, qe nuk i permbahet provave dhe fakteve.
Origjina e halleve
Sipas atyre qe ka thene Titor, ne SHBA do te shtohet kontrolli shteteror ne drejtim te te drejtave civile te banoreve. Per t’i shpetuar kesaj zgjedhe policeske, shume amerikane do te transferohen ne fshatra, duke formuar nje milici civile spontane qe do t’i kundervihet qeverise duke shkaktuar nje konflikt me qytetet. Sipas Titorit, viti 2008 do te jete viti kur qyteterimi keshtu sic e njohim ne sot, do te pushoje se ekzistuari.
Ne mars te vitit 2015 Federata Ruse, duke perfituar nga rremuja e pergjithshme, do te nise nje sulm nuklear ne metropolet kryesore amerikane. SHBA do te reagoje, pa meshiruar Evropen, per te cilen Titor nuk jep detaje, ndersa limitohet ta pershkruaje situaten si nje “katastrofe”. Nderkohe, Kina do te pushtoje Taivanin, Korene dhe Japonine: do te ndalet vec nga Australia. Per fat, lufta civile e parashikuar nga Titor nuk u realizua. Dy vjet nga nisja e rremujes se hipotezuar, Amerika nuk shfaqet aspak drejt nje konflikti te brendshem, edhe pse shume e cilesojne “Aktin Patriotik” (Patriot Act) te vitit 2003, ligji qe redukton te drejtat civile te amerikaneve per t’i bere balle terrorizmit, si fillimin e tendences se sinjalizuar nga Titor.
Pertej skeptikeve, ndonje parashikim Titor e ka goditur. Per shembull parashikoi luften ne Irak dhe mos gjetjen e armeve te shkaterrimit ne mase. Ka thene gjithashtu se brenda vitit 2002 Cern do te hidhte bazat per udhetimet ne kohe: Ne fakt, ne fund te vitit 2001, laboratori i famshem nderkombetar i fizikes ka komunikuar se ne te ardhmen mund te krijohen “vrima te zeza” ne permasa mikroskopike: nje prej kushteve te nevojshme per te bere te funksionoje nje makine te hipotetizuar kohe.
Por ka edhe me shume: Titor jep alarmin edhe per lopen e cmendur qe ne te ardhmen do te marre mijera jete njerezish; le te kuptohet se presidenti i ardhshem i SHBA do te jete nje grua, ndersa zbulon se ne epoken e tij ne do te konsiderohemi “nje tufe delesh injorante, dembele dhe egocentrike”.
Kthimi ne te ardhmen
Xhon Titor u kthye ne vitin 2036, ne 24 marsin e vitit 2001. Pa lene asnje gjurme: Askush deri me sot nuk ka rremuar mbi “Xhon Titorin” banues ne Florida dhe qe sot duhet te jete 8 vjec. Dhe debati mbi arsyeshmerine e kesaj historie eshte ne vazhdim.
C’te themi? Fotot e makines se tij te kohes nuk jane shume te qarta per t’u studiuar. Ilustrimet teknike te makines (dhe bazat shkencore) jane dhene ne menyre te vagullt, edhe duke iu referuar teorive te konsoliduara mbi vrimat e zeza. Qe mund te profetizojne gjithcka (ose te kunderten e gjithckaje) mbi te ardhmet e mundshme.
A mund të udhëtojmë në kohë ?
Mundësinë e ofron Qendra Evropiane për Kërkimet Bërthamore (CERN) në Gjenevë
Sipas teorisë së dy matematikanëve rusë ekzistojnë kushtet
Dy matematikanë rusë kanë sugjeruar se thërrmuesi gjigant i atomeve që po ndërtohet në CERN, Qendra Evropiane për Kërkimet Nukleare, pranë Gjenevës, është në gjendje të krijojë kushtet për të udhëtuar prapa dhe përpara në kohë.
Në thelb, Irina Aref‘eva dhe Igor Voloviç besojnë se pajisja që po ndërtohet në CERN, e cila do të vihet në punë për herë të parë gjatë këtij viti, do të jetë në gjendje të krijojë "vrima krimbi" të vogla në hapësirë, të cilat mund të lejojnë disa
forma të limituara udhëtimi në kohë. Në rast se rezulton e vërtetë, ngjarja do të shënojë rastin e parë në historinë njerëzore kur është mundur të krijohet makina e kohës.
Në rast se kthimi prapa në kohë është i mundur, teorikisht do të jetë i mundur vetëm kthimi në çastin kur është krijuar
makina, që do të thotë se udhëtuesit kohorë të së ardhmes do të kenë mundësi të na vizitojnë. Siç sugjeron artikulli i kësaj jave i revistës "New Scientist", ky vit - pra 2008-a - mund të bëhet viti zero për udhëtarët e kohës.
Sa serioze është teza?
Artikulli i “New Scientist” nënvizon se udhëtimi në kohë përmbledh shumë probleme praktike dhe paradokse teorike. “Pavarësisht, ekziston një mundësi e vogël që ne të shohim vizitorë nga e ardhmja gjatë vitit që do të pasojë”, shkruhet në artikull.
Duhet thënë se vetëm pak shkencëtarë e pranojnë idenë se pajisja në fjalë do të krijojë ato kushte të cilat mendohet se janë të nevojshme për të udhëtuar në kohë. Pajisja është projektuar për të shqyrtuar forcat misterioze që ekzistojnë në nivel grimcash sub-atomike dhe me ta bërë këtë do të jetë në gjendje t‘u japë përgjigje shumë pyetjeve, siç është natyra e vërtetë e gravitetit.
Nuk është dizajnuar si makinë për të udhëtuar në kohë. Megjithatë, nëse aksidentalisht kthehet në makinë kohe, do të funksionojë vetëm në nivel sub-atomik, kështu që nuk do të kemi shans të dëgjojmë histori si ato që tregohen nëpër filma, ku njerëzit barten përpara e prapa në kohë.
Ç‘thonë ekspertët për udhëtimin në kohë?
Mundësia teorike është debatuar gjerësisht, por të gjithë bien dakord që problemet në nivel praktik janë aq të stërmëdhenj, sa, me të gjitha gjasat, nuk do të ndodhë kurrë. Brajën Koks, një studiues i Universitetit të Mançesterit, vëren se edhe sikur ligjet e fizikës të mos e pengonin udhëtimin në kohë, kjo nuk do të thotë aspak se diçka e tillë është e mundur, sigurisht në terma të kthimit prapa në kohë.
“Të thuash se ato ligje fizike që njohim lejojnë kthimin në të shkuarën, është si të thuash po citoj Bertrand Rasellin, se lejojnë që një çajnik të orbitojë përreth Venusit”, thotë dr. Koks.
Pra, është e mundur, por nuk ka gjasa të bëhet. “Udhëtimi në kohë është tërësisht i mundur, në fakt koha në orbitë kalon me ritme të ndryshme nga ato ritme që njohim në tokë dhe kjo duhet marrë në konsideratë nëse duam që sistemet naviguese të satelitëve të funksionojnë.
Por, udhëtimi në të shkuarën, megjithëse lejohet teknikisht nga teoria e Ainshtainit, do hidhet poshtë nga shumica e fizikanëve, në rast se arrijmë të kuptojmë më mirë rregullat e fizikës - dhe kjo është edhe detyra e pajisjes që po ndërtohet në CERN”.
Përse është marrë parasysh mundësia e udhëtimit në kohë?
Vjen bashkë me teorinë e relativitetit të përshkruar nga Albert Ainshtaini në vitin 1905. Është teoria më e mirë që kemi deri tani lidhur me natyrën e hapësirës e të kohës dhe ishte Ainshtaini që formuloi ekuacionin.
Dy matematikanë rusë kanë sugjeruar se thërrmuesi gjigant i atomeve që po ndërtohet në CERN, Qendra Evropiane për Kërkimet Nukleare, pranë Gjenevës, është në gjendje të krijojë kushtet për të udhëtuar prapa dhe përpara në kohë ne matematike që i lidhin kohën dhe hapësirën në një entitet të quajtur - “kohë-hapësirë”.
Ato ekuacione dhe vetë teoria nuk e përjashtojnë idenë e udhëtimit në kohë, megjithëse që nga koha e Ainshtainit janë bërë përpjekje të shumta për të provuar se udhëtimi në kohë është i pamundur.
Ka ndonjë element që mund ta mbështesë këtë teori?
Shumë shkrimtarë librash fantastiko-shkencorë janë kënaqur duke imagjinuar mundësinë e udhëtimit në kohë, duke nisur që nga H.G. Wells, libri i të cilit “Makina e Kohës” u publikua në vitin 1895 - 10 vjet përpara se Ainshtaini të dilte me teorinë e relativitetit.
Në mënyrë shumë interesante, do të ishte një tjetër vepër e fantashkencës ajo që do të ringjallte interesin për udhëtimet kohore në epokën moderne.
Kur astronomi amerikan, Karl Sagan, shkruante në vitin 1986 romanin “Kontakti”, kërkonte një rrugë gjysmë të mundshme për të anashkaluar problemin e pamundësisë për të udhëtuar më shpejt se drita - gjë që do të thyente një rregull bazë të fizikës. Atij i duhej që personazhet e librit të përshkonin distanca gjigante në hapësirë, kështu që i kërkoi Kip Tornit, mikut të vet kozmolog, t‘i zbulonte një rrugë, që kjo të ishte e mundur pa pasur nevojë të udhëtohej më shpejt se drita.
Torn sugjeroi se duke manipuluar vrimat e zeza bëhej i mundur krijimi i “vrimave të krimbave”, në hapësirë-kohë që do të lejonin njerëzit të udhëtonin brenda çastit nga një pikë e universit në një tjetër.
Më pas mendoi se kjo ide mund të shfrytëzohej teorikisht edhe për t‘u kthyer prapa në kohë. Sigurisht që bëhej fjalë veç për një teori dhe askush nuk mund të imagjinonte se vrimat e zeza mund të manipuloheshin vërtetë duke krijuar “vrima krimbash”. Por ideja tingëlloi e pranueshme, e shtoi ndjeshëm interesin mbi “vrimat e krimbave” dhe mbi udhëtimin në kohë, duke përfshirë edhe dy matematikanët rusë.
Përveç pamundësive praktike, çfarë tjetër e pengon udhëtimin në kohë?
Problemi më i madh teorik njihet si paradoksi i udhëtimit në kohë. Nëse dikush kthehet në kohë dhe ndërmerr diçka për të ndaluar ekzistencën e vet, si mund të jetë i mundur udhëtimi në kohë? Shembulli klasik është ai i të kthyerit në kohë që vret të gjyshin përpara ardhjes në jetë të babait të tij.
Kozmologët, të njohur për fantazinë e shfrenuar, e kanë shmangur problemin, duke i ardhur rrotull. Kanë sugjeruar se nuk ekziston një univers i vetëm, por se janë të shumtë - aq të shumtë sa ka vend për çdo ngjarje të mundshme. Në këtë model universi të shumëfishtë, apo “multiversi”, një grua që kthehet në kohë për të vrarë gjyshen nuk cenon ekzistencën e vet, pasi në universin fqinj gjyshja jeton për të sjellë në jetë një bijë, e cila bëhet nëna e vrasëses.
Ku do na shpjerë makina e Gjenevës?
Fizikani dhe shkrimtari Xhon Gribin, i cili di t‘i shpjegojë këto gjëra më mirë se pjesa dërrmuese e njerëzve, përmend një proverb fizikanësh: gjithçka që nuk është e ndaluar, në një çast do të ndodhë. “Kështu që ata mendojnë se makinat e kohës mund të ekzistojnë. Problemi është se ‘tuneli kohor‘ që do të prodhohet nga pajisja do të jetë një ‘vrimë krimbi‘ aq e vogël sa në të do mund të kalojë vetëm një atom.
Kështu që në Gjenevë hë për hë nuk do kemi asnjë vizitor nga e ardhmja. Të gjithë këtë unë nuk mund ta përtypin pa i hedhur pak kripë, por sigurisht që nuk është kokë e këmbë çmenduri”. Pra, jo marrëzi kokë e këmbë, por një marrëzi e vogël.
Gati për të udhëtuar në kohë?
Momenti ka ardhur. Përshpejtuesi më i fuqishëm i grimcave në botë (LHC), pritet me ditë të hyjë në funksionim dhe më në fund fizika e grimcave do të nisë të mbledhë frytet e para të një pune të gjatë.
Megjithatë, nëse parashikimet e dy matematikanëve rusë do të dalin të vërteta, çdo arritje në këtë fushë do të vendoset në hije nga një tjetër ngjarje me të vërtetë e jashtëzakonshme. Sipas Irina Arefevës dhe Igor Voloviçit, LHC mund të shndërrohet në makinën e parë të kohës.
Sigurisht që bëhet fjalë për një hipotezë, por nëse dy shkencëtarët e mësipërm kanë të drejtë debutimi i LHC-së në Qendrën Bërthamore Evropiane për Kërkimet Bërthamore në Gjenevë (CERN), me siguri që do të hyjë në histori. Shkaku është i thjeshtë: ndoshta mund të kryhet udhëtimi pas në kohë, çfarë do të thotë se ndoshta viti 2008 do të shënojë edhe stacionin e parë të këtij rrugëtimi jashtë të imagjinueshmes.
Sipas shkencëtarëve rusë, që punojnë në Institutin e Matematikës "Steklov" të Moskës, në fazën e parë nuk do të kemi vizita të menjëhershme nga "banorët" e së shkuarës, por që nga momenti që shkaku (ideja e një efekti gjithmonë varet nga ajo e shkakut) është një nga parimet themelore të fizikës, mundësia e vënies në provë përmes LHC-së nuk duhet të mos merret në konsideratë.
Sigurisht që puna e këtyre dy shkencëtarëve ende nuk është botuar në ndonjë revistë shkencore autoritare e me emër, por disa fizikanë kanë shfaqur interes për parashikimin e dy rusëve.
Hipotezat e para
Prej vitesh studiuesit kanë kërkuar një mekanizëm të përshtatshëm për të udhëtuar në kohë. Deri më sot përshkrimi më i mirë i vetive të kohës dhe hapësirës është ai i teorisë së relativitetit të Ajnshtajnit.
Për këtë arsye, fizikanët vazhdojnë kërkimet për gjetjen e pikave të dobëta të teorisë, ose kërkojnë të zbulojnë ndonjë aspekt të saj ende të pazbuluar. Prototipat e makinës së kohës, që kanë dalë nga kërkimet e tyre, nuk ka shkuar kurrë përtej tryezës së projektimit, por ndoshta LHC mund ta zgjidhë problemin.
Kur të jetë në funksionim të plotë, mekanizmi do të fusë në secilën prej grimcave që do të ndërmarrin një udhëtim prej një perimetri rrethor prej 27 kilometrash, një energji 7 teraelektro///nvolt (TeV).
Në termat e jetës së përditshme nuk është ndonjë energji kushedi se çfarë, pasi një TeV është i barabartë me energjinë kinetike të një mushkonje në fluturim, por kur kjo energji përqendrohet në një grimcë subatomike (dimensionet e së cilës janë sa një e trilionta pjesë e mushkonjës), atëherë efektet që mund të përftohen në "rrobën" e universit janë të jashtëzakonshme.
Sipas teorisë së relativitetit të përgjithshëm, gjithçka që ekziston në univers ka tri përmasa hapësinore dhe një përmasë kohore. E çuditshmja e kësaj lidhjeje kohë-hapësirë, është ndikimi që ka nga masa e energjisë që ndodhet në univers. Ky është edhe shkaku kryesor i tërheqjes gravitacionale.
Masa e Tokës, për shembull, e përkul hapësirën që e rrethon, duke tërhequr drejt vetes gjithçka që ndodhet rreth saj. Ndërkohë, të imagjinosh shtrembërimet e kohës është shumë më e vështirë se në rastin e hapësirës, por një fakt i tillë mund të vihet re në rastet kur kemi ndërhyrje të tipit lëndë, apo energji.
Madje, një përqendrim i mjaftueshëm mase, apo energjie mund ta shtrembërojë kohën në atë farë mase sa ta bëjë atë të rrethohet brenda vetes sikur të ishte një cilindër gome. Ky lloj ndryshimi, që shkencëtarët e quajnë "kthesë kohore e mbyllur" duhet të mundësojë, të paktën në teori, ripërjetimin dhe "prekjen" e momenteve të së shkuarës.
Matematikani austriak, Kurt Godel, ishte i pari që demonstroi formimin e një kthese kohore të mbyllur. Në vitin 1949 ai tha se nëse universi rrotullohet, atëherë relativiteti do t‘i lejonte rrotullimit krijimin e kushteve për përkulshmërinë e kohës mbi vetveten. Cilido që do të mund të hynte në atë unazë, do të vazhdonte të rivizitonte të njëjtin moment, deri sa të vendoste të dilte sërish.
Godel ia tregoi rezultatet e llogaritjeve të tij Ajnshtajnit, i cili u turbullua nga ideja që relativiteti mund të krijonte kushtet e një udhëtimi në kohë. Por deri në një farë mase ama: në bazë të njohurive tona, universi nuk rrotullohet, ndaj nuk mund të kryejmë dot kurrë një udhëtim në kohë, duke pasur si bazë nisjeje udhëtimin e universit.
Sigurisht që nuk pati shumë entuziazëm edhe kur në vitin 1976 Frank Tipler i Universitetit "Tulane" të Nju Orleansit, demonstroi faktin se nëse një cilindër i madh do të rrotullohej me një shpejtësi shumë të madhe, atëherë do të krijoheshin kushtet për udhëtimin në kohë.
Por kjo do të donte një makinë me mekanizma shumë të veçantë dhe në atë kohë ndërtimi i kësaj makine ishte një ëndërr e parealizueshme.
Në vitin 1988 gjërat nisën të bëhen interesante. Kip Thorne dhe kolegët e tij të Institutit kalifornian të Teknologjisë në Pasadena demonstruan se të ashtuquajturat "wormholes" (vrima krimbash) ose tunelet hapësirë-kohë, krijojnë mundësinë e të zhvendosurit në kohë. Në një rast të tillë, një "vrimë krimbi" do të mbyllte unazën kohore.
Udhëtimi përmes këtij tuneli do të ishte pak a shumë sikur të ndërmerrje një kalim nën një kodër: mund të kaloje në anën tjetër edhe po t‘i ngjiteshe kodrës, por duke zgjedhur rrugën e tunelit do të mund të mbërrije më parë.
Energjia e errët
Në këtë pikë hyn në lojë LHC. Sipas shkencëtarëve rusë, ky aparat, që përshpejton lëvizjen e mikrogrimcave, mund të prodhojë "vrimat e krimbit" dhe kështu të mundësojë ndonjë lloj udhëtimi në kohë. Çdo grimcë që udhëton përmes LHC-së mund të prodhojë një lloj përthyerje të kohë-hapësirës, një tërheqje gravitacionale, që e shtrembëron hapësirën dhe kohën në formë cilindrike rreth vetes.
Nëse do të takoheshin së bashku dy realitete të tilla, atëherë rezultatet ka shumë mundësi që të ishin me të vërtetë spektakolare. Në praninë e disa kushteve të caktuara, përplasja e këtyre përthyerjeve gravitacionale mund të krijonte një vrimë në hapësirë e në kohë. Se cilat mund të jenë këto kushte, kjo varet nga vetë natyra e hapësirë-kohës, për të cilën kemi shumë pak informacion të qartë.
Edhe nëse teoria e relativitetit të përgjithshëm të Ajnshtajnit na jep një përshkrim të hapësirës dhe kohës, gjithmonë bëhet fjalë për një hipotezë. Për të ditur saktësisht sasinë e duhur të energjisë për krijimin e një vrime në "rrobën" e universit, duhet njohuri të plota në lidhje me gravitetin kuantik, pra me përshkrimin mikroskopik të hapësirë-kohës, çka është jashtë mundësisë sonë të deritanishme.
Megjithatë, ka një hipotezë, sipas së cilës LHC është në gjendje që të ofrojë kushtet e përshtatshme për krijimin e një vrime në hapësirë-kohë. Pjesa më e madhe e fizikanëve mendon se graviteti kuantik nuk është i rëndësishëm, deri në momentin kur ka të bëjë me fenomene që verifikohen në nivele të energjisë 10 në fuqi të 16 TeV. Ndërkohë, një ekip shkencëtarësh kalifornianë kanë demonstruar se relativiteti kuantik mund të ndërhyjë edhe në nivele të një energjie prej vetëm 1 TeV.
Shkencëtarët rusë kanë nisur që të reflektojnë në lidhje me efektet e çuditshme të hapësirë-kohës, kur u ndërgjegjësuan që LHC mund të kishte fuqinë e duhur për të krijuar vrimat e vogla të zeza. Përplasja mes dy protonesh me një energji të kombinuar prej 14 TeV mund të prodhojë vrima të zeza me një diametër të përmasave 10 në fuqi të 18. Kjo ide është jashtëzakonisht joshëse, por, gjithsesi, mbetet vetëm një hipotezë.
Një vit më parë, shkencëtarët rusë ripanë ekuacionet e Ajnshtajnit për të kuptuar më mirë mënyrat e formimit të "kthesave të kohës" të mbyllura. Pikërisht, ndërsa merreshin me këto lloj ekzaminimesh, menduan se ndoshta LHC mund të krijonte makinën e kohës.
Ka fizikanë që e kanë marrë seriozisht mundësinë e një hipoteze të tillë. Sipas tyre, vendosja e thërrmijave, grimcave te një përshpejtues me fuqi të madhe, të çon direkt në udhëtimin në kohë. Sipas llogaritjes së shkencëtarëve, që mbështesin një teori të tillë, nuk dihet mirë se cili është rezultati përfundimtar.
Ka mundësi të ndodhë edhe hipoteza tjetër, pra që në vend të krijimit të një makine të kohës të krijohet një vrimë e zezë. Sipas tyre, shtrembërimi, ose përthyerja e hapësirës dhe e kohës, e cila duhet për të krijuar makinën e kohës, vlen edhe për krijimin e një vrime të zezë. Me pak fjalë, sipas llogarive të rusëve del se brenda këtij viti, pra deri për Krishtlindje, do të bëhet i mundur udhëtimi në kohë.
Sigurisht që ende ka shumë pengesa për t‘u kapërcyer para se të mund të hapin një "derë" në kohë e të shohim pas. Një nga vështirësitë kryesore ka të bëjë me faktin që, duke qenë se kemi të bëjmë me tunele të vogla, atëherë në hapësirat e tyre do të mund të kalonin vetëm thërrmijat subatomike. Shkencëtarët më optimistë shpresojnë që vënia në punë e LHC-së, të paktën të mund të japë prova për ekzistencën e "vrimave krimb".
Vështirësia e tyre ka të bëjë me përmasat e tuneleve. Hapja e tyre është e njëjtë me atë të një topi llastiku, për sa i përket tendencës së njëjtë që kanë për t‘u mbyllur. E vetmja mënyrë shmangieje për këtë veti është mbajtja hapur e tyre me anë të një materieje, që në vend të tërheqjes emeton shtytje.
Por, a ekziston ndonjë materie e tillë? Në këtë pikë shkencëtarët rusë "thërrasin në lojë" energjinë misterioze, që quhet "energji e errët", e cila duket se ndihmon në zgjerimin e universit. Energjia e errët mund të jetë ajo e duhura për mbajtjen hapur të hyrjes së "vrimave të krimbit". Por, për të vërtetuar mundësinë e një materie të tillë duhet që më parë të gjesh përgjigjen e një tjetër pyetjeje kyçe: me shtrirjen e kohë-hapësirës çfarë ndodh me densitetin e energjisë së errët? A qëndron ajo konstante, pakësohet apo zmadhohet?
Sipas pjesës më të madhe të fizikanëve që studiojnë përmasat dhe vetitë e hapësirë-kohës, nga vëzhgimet del se energjia e errët që ndodhet në çdo centimetër kub të hapësirë-kohës, mbetet konstante dhe është e përhershme; nuk ndryshon në rastin kur ndryshimi prek vetë universin. Por ka edhe një grup shkencëtarësh që janë të mendimit se me zgjerimin e hapësirë-kohës çdo centimetër kub i saj merr më shumë energji.
Nëse energjia e errët ka një natyrë të tillë, atëherë hapësirë-koha do të kishte edhe vetinë e mbajtjes hapur të "vrimave të krimbave" të LHC-së, e ndoshta do t‘i rriste në atë shkallë, saqë të mundësonte edhe kalimin e një njeriu përmes tyre.
Të vrasësh gjyshin
Për momentin asnjë nga informacionet që kanë të bëjnë qoftë me ekzistencën, qoftë me vetitë e energjisë së errët nuk është i vërtetuar. Ka një grup shkencëtarësh, që janë të bindur në ekzistencën e një energjie misterioze, një energjie fantazmë, që është e njëjta energji që, sipas dy shkencëtarëve rusë, do të mundësonte mbajtjen hapur për një kohë relativisht të gjatë të "vrimave të krimbave".
Për shkencëtarët më skeptikë, edhe nëse përmes vënies në funksionim të LHC-së do të mundësohej vërtetimi i ekzistencës së "vrimave të krimbit", kjo nuk do të mjaftonte garantimin e ekzistencës së një makine të kohës. Krijimi i një "porte" në të shkuarën është shumë i pamundur.
Një "vrimë krimbi" është një "portë" në hapësirë-kohën.
Për ta shndërruar atë në një makinë kohe duhet që në radhë të parë të sigurohesh jo vetëm për anën këtej të "portës", por edhe për atë përtej saj. Studiuesit kanë propozuar mënyra të ndryshme për një gjë të tillë, të cilat pak a shumë kanë më shumë lidhje me fantashkencën sesa me një realitet të bazuar në fakte konkrete e të prekshme.
Një sistem është, për shembull, kapja e njërit skaj të "vrimës së krimbit" me një yll neutronesh. Fusha e fuqishme gravitacionale që do të krijohej si pasojë e kësaj, do të ngadalësonte shumë kohën. Në një moment të tillë, nëse një udhëtar i kohës do të futej brenda "vrimës së krimbit", do të gjendej në një moment të caktuar të së shkuarës dhe mund të udhëtonte në kohë.
Por, sigurisht, kjo nuk është përvoja që pritet të ndodhë në të ardhmen e afërt. Kushedi, ndoshta civilizimet e ardhshme do të mund të gjejnë mënyrën e stabilizimit dhe rritjes së një "vrime të krimbit" për të krijuar një tunel në hapësirë-kohën, përmes së cilit udhëtari do të shkonte në të shkuarën.
Nëse këtë vit, eksperimenti i LHC-së do të arrijë që të krijojë një "vrimë krimbi", ndoshta një civilizim më i avancuar do ta gjente këtë fakt në librat e historisë dhe ndonjë ditë të bukur do të vinte për të na bërë vizitë. Kjo mundësi na detyron që të hedhim një vështrim te disa nga paradokset e një udhëtimi të mundshëm në kohë.
Më klasiku është ai i udhëtarit që kthehet në të shkuarën për të vrarë gjyshin, para se i ati të vinte në jetë, për t‘u siguruar kështu që ai vetë nuk do të vijë kurrë në këtë jetë. Pikërisht kjo hipotezë në vitin 1992 shtyu shkencëtarin e famshëm britanik, Stephen Hawking, që të afirmonte se ligjet e fizikës komplotojnë kundër udhëtimeve në kohë. Sipas teorisë së tij, që ka të bëjë me mbrojtjen kronologjike, krijimi i portave të përkohshme për të udhëtuar në kohë do të çonte në lindjen e fenomeneve fizikë, që do të bllokonin vetë portat.
Është sikur të ekzistonte në univers një lloj "policie e rastit", e cila bllokon lëvizjet kontradiktore. Por, shkencëtarët rusë nuk kanë frikë nga "policë" të tillë. Sipas tyre, në sferën e relativitetit të përgjithshëm nuk mund të thuhet se kronologjia duhet që të ruhet e njëjtë me çdo kusht. Në lidhje me ekuacionet e Ajnshtajnit ka shumë zgjidhje, të cilat verifikojnë paradokse të tilla.
Ndoshta vetë paradokset janë një përgjigje për pyetjet tona të pafund në lidhje me rregullat e çuditshme të universit. Në rastin e gjyshit mund të mos jemi në gjendje që ta vrasim paraardhësin tonë, ose mund të mos duam ta bëjmë një gjë të tillë, ose mund edhe të përfundojmë në një univers paralel, në të cilin vetë vrasja është një gjë e pakuptimtë dhe nuk ka ndikim mbi rrjedhën e gjërave, apo ndoshta veprimet e atij universi mund të mos ndikojnë në universin tonë.
Megjithatë, këto paradokse e hamendësime nuk do t‘i mësojmë deri kur të shpiket makina e kohës dhe të vihet në funksionim. Për momentin, e vetmja shpresë që kemi për të zbuluar kufijtë e vendosura nga ligjet e kohës është që t‘i lëmë fizikanët të përfundojnë përgatitjet për vënien në punë të LHC-së.
Megjithatë, ka ende dyshime në lidhje me disa probleme të pazgjidhura: nuk dimë se në çfarë momenti ndërhyn graviteti kuantik, ndërkohë që po diskutohet ende ekzistenca e energjisë fantazmë të universit. Në gjithë këto pikëpyetje që na rrethojnë ekziston gjithsesi një mundësi e vogël, që vitin e ardhshëm të shohim mbërritjen e një vizitori nga e ardhmja.
A nuk do të ishte pra më mirë që të përgatisnim veten për një vizitë të tillë, pavarësisht sa irracionale mund të duket një gjë e tillë? A nuk dukeshin të tilla edhe shpikjet më të mëdha të njerëzimit para se të dilnin në dritë?
John Titor, njeriu i së ardhmes
A keni dëgjuar ndonjherë për John Titor? Njeriu që u shfaq për pak kohë në botën e internetit duke kënaqur kureshtjen e mijëra përdoruesve, mbi disa profeci për botën dhe njerëzimin? Njeriun që tha se kishte ardhur nga e ardhmja dhe se kishte udhëtuar në kohë?
Po. John Titor është njeriu i së ardhmes. Sipas tij njerëzimi deri në vitin 2035 (kohë prej së cilës vinte dhe ai) do të ketë shpikur makinën e kohës.
Titor kishte ardhur në kohën tonë me një mision të vecantë. Për disa kohë i’u përgjegj pyetjeve qe i vinin nga te katër anët e botës me disa parashikime për vitet që do te vinin.
Si do te ndryshonte bota? Cfarë do të bëhej me njerëzimin? Si është shoqëria ne vitin 2035? A do te ketë nje luftë te tretë botërore?
Sipas John Titor ditët me të mira për njerezimin ende duhet te vine. Bota do të duhet qe te kaloje dhe luften e trete boterore qe njerezit te solidarizohen me njeri tjerin. E ardhmja e njerezimit do te ndertoje ate cfare po shkaterron e tashmja jone.
Konfliti në të ardhmen, që arrin kulmin me luftën e tretë botërore, do te perqendrohet kundër qyteteve dhe zonave rurale. Lufta e tretë botërore do të ketë një kosto shumë të madhe për boton, dhe planetin. Do te vriten rreth 3 miliard njerëz dhe te gjitha perpjekjet e njerezimit pas saj do të jenë në ruajtjen e planetit dhe kujdesjen e jetës.
Titor pohoi se thelbi i ketij konfliti do te lindë, pas zgjedhejve amerikane të 2004. Në të tashmen e Titor kontrasti, ndërmjet myslimaneve dhe hebrenjve do të vazhdojë te egzistojë, por nuk do te jete shkaku i ketij konfliti.
Nga ana tjetër do te kete dhe nje lufte civile amerikane, si rrjedhoje e kontrasteve në fushën e sigurisë së vendit.
Lufta e dytë civile do të zhvillohet sipas Titor mes qyteteve dhe zonave rurale. Ai kishte luftuar në zonat rurale si ushtar që kur ishte 13 vjec.
Lufta civile do të mbarojë, kur Rusia në 2015 kur do të hedhë bombën atomike në qytetet kryesore amerikane, duke eliminuar në ketë mënyrë qeverinë federale dhe duke siguruar fitoren e forcave rurale.
Zonat më të mëdha urbane ne bote do te goditen nga armet nukleare. “Europa, Africa, Australia do të goditen në mënyrë te vecantë”, pohon Titor “Rreth tre miliard persona do të vriten ne botë”.
Rreth vitit 2036 njerëzit do të përpiqen për të evituar luftën, SHBA do të ndahet në pesë shtete, selitë e qeverisëfederale do të jenë në Omaha te Nebraskas.
Shoqëria do të decentralizohet. Teknologjia nuk do te goditet dhe do te ndermerren kështu udhetime të avancuara tokesore, hapesinore, dhe do te behet progres ne ingjinierine gjenetike, qe do t'i shtohet dhe udhetimi në kohë.
Uji duhet të filtrohet ose të distilohet, per të levizur prej andej parcelat radioaktive, jeta do të jetë shumë e veshtirë (jeta mesatare do të zbresë në 70 vjet) dhe njerëzit do të duhet të punojnë dhe në fusha për të prodhuar atë për të cilën do të kenë nevojë.
Bicikletat dhe kuajt do të jenë mjetet e së ardhmes, por do tëpërdoren, makinat si dhe trenat me shpejtësi të lartë. Kompanitë më të mëdha informatike do të zhduken por internati do të jetë një mjet komunikimi.
Titor, njeriu i se ardhmes II
Detajet e parashikimeve te John Titor
Në fund te fundit Titor kufizohet vetëm në përgjigjet e pyetjeve që i drejtohen, duke thënë se nuk ka fare dëshirë të pershkruajë të ardhmen.
Lufta e dyte e golfit
John Titor ka parashikuar se SHBA do të shkonin në luftë me Irakun për shkak te nje ceshtjeve për armët nukleare. Ky parashikim ka dalë i saktë: Titor shkroi:
“Asnjë prej këtyre fjalëve që unë po them nuk do të jetë nje e re per ju. Kanë ndodhur dhjetë, tridhjetë vite më parë. Do të befasoheni kur të zbuloni se Iraku nuk ka patur asnjëhere armë nuklerare. Mos vallë kjo ishte një justifikim që SHBA të fillonin luftën”?
Kjo fjali shpesh herë citohet si je prej parashikimeve te Tiror. Megjithate jo te gjithë janë dakort me ketë. Eshte e mundur të mos jesh dakord me kete parashikim.
Teoria e Titor kundershtohet pasi administrata e Bush nuk ka bërë asnjë pohim se ‘Iraku kishte arme nukleare’, por vetem armë të shkatërrimit në masë, dhe se po përpiqej te krijonte bombën atomike. Ka mundësi qe kjo ndarje kaq e holle te mos vihej re pas 35 viteve.
Eshte e rendesishme të themi dhe se armët nukleare te poseduara nga iraku per publikun u bënë te ditura ne vitin 2001. Megjithate kritikët thonin se plani për te krijuar nje Irak te ri qe parashikonte debimin e Saddamit egzistonite qe nga viti 1998.
Lufta civile
Titor parashikoi dhe se do te kishte nje luftë civile ne SHBA; trazira civile pas zgjedhje presidenciale të 2004 dhe që do te rriteshin në 2005, duk filluar luftën civile: Titor shkroi:
"Do te kete një lufte civile ne SHBA ne 2005. Ky konflikt do te zgjase pese deri ne dhjete vite. Fillimet do te jene ne lindje, si rrezultat i politikes se jashtme amerikane. Kjo do te ndodhe menjehere pas zgjedhjeve ne SHBA.
Lufta civile do te filloje ne 2004. Do te duket si nje seri ngjarjesh qe do te perkeqesohen nga muaji ne muaj. Konflikti do te perfshije SHBA, deri ne 2012 dhe do te mbaroje me luften e trete boterore. Une besoj se presidenti i 2005 do te tentoje te jete nje Abraham Lincoln i dytë. Do te tentoje te mbaje vendin e bashkuara, por nuk do t’ia dale per interesa te vecanta."
Duke iu pergjegjur nje pyetjeje qe kishte te bënte me zgjedhjet e 2000 Titor shkruan:
“Do te perdorja fjalen ‘zgjdhje’ me pak kujdes. Ndoshta eshte me e lehte te shikohet tani nje lufte civile, sesa në të ardhmen tuaj?
Sipas kushtetutes kush e ka fjalen e fundit ne zgjdhjen e presidentit dhe pse? E quaj interesante, nese qofte dhe per nje moment Kushtetuta te jete bere kaq e rendesishme ne jeten e amerikaneve dhe SHBA.”
Ka patur shume debate rreth faktit se Titor kishte thene se lufta do te fillonte ne vitin 2004 dhe nje here tjeter ne vitin 2005. Pasi kishte pohuar se ne lufte do te shkohet gradualisht pas protesave per shkak te zgjedhjeve, qe do te behen ne nentor, kjo bisede mbase do te kishte qene e ekzagjeruar.
Ne fakt ne vitin 2004, pas zgjedhjeve ka patur shume pak protesta te cilat kryesisht ishin per makinat e votimit. Parashikimet e tij per votat jo te numeruara ne Florida mund te jene interpretuar si mashtrime elektorale.
Por nese Titor do te vinte me te vertete nga a ardhmja mund te kishte kujtuar keq detajet e te kaluares qe po viziton, duke ngaterruar zgjdhjet e 2000 me ato te 2004, dhe pse per kritiket eshte e veshtire te pohohet se per nje ushtarak qe udheton ne kohe eshte keq e lehte te kujtoje per historine e vendit te tij.
Shkaterrimet me New Orleans pas urganit Katrina kane hije te nje konflikti civil, dhe vec kesaj kritiket bejne te ditur se trazira te tilla kane zgjatur per dite jo muaj apo vite. Pra mbetet ende per te kuptuar nese parashikimet e Titor per luften civile jane te verteta.
John Titor, njeriu se ardhmes III
Parashikimet e Titor flasin per luften nukleare dhe pushtimin e Kines.
11 Qershor 2008 - Titor ka parashikuar dhe faktin se lufta civile do të cojë komunitetin rural kundër atij urban, meqë qeveria do të arrijë të sigurojë kontrollin e plotë të zonave urbane por jo të qyteteve.
Titor shkroi: “Kur konflikti civil do të fillojë të përkeqësohet, njerëzit e kane kuptuar se duhet të vendosin nëse duan të rrinë në qytete apo fshatra, apo në zonat më të izoluara, me arsyen e sigurisë. Kjo i bind se qytetet duhen braktisur.”
Titor vazhdoi dukë thënë se për 2008, njerëzit do ta kuptojnë që situata e SHBA nuk do të përmiresohet: “Viti 2008 do të jetë nje datë e pergjitshme, ku secili do të kuptoje se bota të cilën e dëshironte nuk do te jetë me.”
Lufta nukleare
Lufta nukleare ne Lindjen e Mesme
Ashtu sic rrezulton nga lufta civile në SHBA, Titor parashikoi se do te egzistonte nje lufte nukleare mes fuqive të Lindjes se Mesme, në dukje ndërmjet Izraelit dhe fuqive Islamike. Perendimi hezitojë të mbroje Izraelin dhe kjo do të bëjë që situata të përshkallëzohet.
“Popullsia hebrenje në Izrael nuk është e përgatitur për një luftë shumë ofensive. Janë të përgatitur per mbrojtjen estreme. Mbrojtja e vetme për një Izrael që ka afër shtetet arabe, është përdorimi i armëve te shkatërrimit në masë. Ne skemën e luftës; Lindja e Mesme do të jetë lufta, por jo shkaku i saj.”
Përse Arabet dhe hebrenjte u përfshinë në luftën civile të SHBA? Titor i përgjigjet: "nuk janë drejtpërdrejt te përfshirë por situatat politike varen nga stabiliteti i lindjes që bie në 2005”. Kur e pyeten nëse armët e shkatërrimit në mase ishin përdorur kundër SHBA nga ana e fuqive arabe, Titor thotë se armët qenë përdorur “kundër Amerikës, por përdoren dhe ndaj njëri-tjetrit”.
“Mjafton ta lemë Lindjen e Mesme. Mendoj se nuk duhet shumë tru për këtë gjë, por së shpejti nuk do të përdoren as krahët e saj kembet.”
Interpretuesit mendojnë se kjo e fundit qe një parashikim per sulmet vetëvrasëse.
Lufta civile me Rusinë
Përvec kësaj ne 2015 Rusia do te hedhë bomba atomike kunder SHBA, Kinës dhe Europes. 3 mild persona do të vdesin, dhe e gjithe bota do të dëmtohet rëndë.
“Lufta civile mbaron në 2015 kur Rusia do te sulmoje qytetet amerikane, Kinen dhe Europen. Rusia e Kina kanë patur gjithnjë një marëdheënie të cuditshme. Dhe lajmet që shoh tani tregojnë se tregtia e vazhdueshme e armëve me aleatët, përleshjet, dhe mbipopullsia do te sjellin masakra. Lindja do të bëhet e paqëndrueshme, cfarë do të thotë se do t'i japë Kinës besimin për t’u zgjeruar. Besoj se e dini qe Kina ka aktualisht me miliona ushtare meshkuj që nuk do të jenë kurrë në gjëndje të gjejnë grua. Sulmi i Europes do të vijë si përgjije e një ushtrie europiane të unifikuar që do të grumbullohet duke u nisur nga Gjermania.”
Deklaratat nga John Titor
John Titor: Misioni dhe Qellimi
Perkthimi nga Darius
(Materiali i meposhtem eshte ndertuar me pyetjet qe i jane bere atij dhe pergjigjet qe ka dhene. Fjalet ne kllapa jane pyetjet ndersa numri tregon pergjigjen e tij).
8 Nentor 2000 22:27
(Pa hyre ne detaje, a mund te na thoni se kush eshte arsyeja specifike qe ju ndodheni ketu dhe a mund te shpjegoni kush eshte qellimi kryesor i udhetimit ne kohe ne te ardhmen?)
1. Ne vitin 2036 po behet nje perpjekje e madhe per te 'riparuar' ambjentin. Jam derguar ne vitin 1975 per te marre nje sistem kompjuterik dhe ta coj ate ne vitin 2036. Ne vitin 2036, udhetimi ne kohe nuk eshte nje sekret dhe presim qe te behet edhe me popullor.
08 Nentor 2000 22:27
(Pse perdoret dhe sipas njohurise tuaj sa here perdoret?)
2. Aktualisht perdoret per te mbledhur informacione ose 'sende' qe mund te jene te vlefshme per te normalizuar boten mbas Luftes se Trete Boterore. Ne skuadren time jane dhe 7 udhetare te tjere te kohes.
08 Nentor 2000 22:27
(A ka ndonje periudhe specifike ku shkojne me shume udhetaret e kohes?)
3. Ne keto momente misionet tona praktike jane me shume ne vitin 1960 dhe 1980. Po behen studime te medha per periudha me te hershme dhe me te ardhme por sa me larg shkon ne kohe aq me e ulet behet divergjenca e konfidences ne vije globale.
08 Nentor 2000 22:27
(Ju deklaruat se ka disa makina kohe ne dispozion dhe sipas njohurise qe keni, a jane ato aktive ne kete moment?)
4. Po
--------------------------------------------------
Ketu me poshte vijojne disa pergjigje te tij pa paraqitur pyetjen pasi nenkuptohen nga vete pergjigja.
12 Nentor 2000 16:41
Ndodhem ketu per disa arsye personale. Per disa muaj rrjesht jam perpjekur qe te lajmeroj te gjithe ata qe duan te degjojne per mundesine e nje lufte civile ne Shtetet e Bashkuara ne vitin 2005.
15 Nentor 2000 14:41
Hapi i pare i udhetimit tim ishte nga viti 2036 ne vitin 1975. Mbas disa llogaritjeve u gjet me perafersi qe divergjenca ishte rreth 2.5% (nga vitim im 2036). U dergova per te marre nje sistem kompjuteri IBM te quajtur 5100. Ka qene njeri nga kompjuterat e pare portativ dhe ka patur aftesine qe te lexonte gjuhet e programimit te vjeter te IBM plus APL dhe Basic. Ky sistem na nevojitet per te 'rregulluar' disa programe kompjuterike ne vitin 2036. Unix ka nje problem te madh ne vitin 2038.
25 Nentor 2000 13:59
Ne kohen time, eshte i njohur fakti qe seria 5100 eshte e afte qe te lexoje te gjitha kodet e IBM te cilat jane shkruar perpara perhapjes se gjere te APL dhe Basic. Per fat te keq ne kohen ku jetoj ska mbetur asnje i tille.
30 Dhjetor 2000 11:47
Nese eci perpara ne kete periudhe kohore atehere e ardhmja nuk do jete e ardhmja ime. Mund te kthehem ne shtepi vetem nese shkoj mbrapa ne vitin 1975 ku vajta fillimisht dhe me pas te shkoj perpara ne vitin 2036. Disa njerez me kane pyetur ne lidhje me kete deklarate pra po perpiqem qe ta sqaroj. Ne kohen time, viti 2036 mu ngarkua nje mision per ne vitin 1975.
Si rezultat une dhe makina ime 'kercyem' ne nje kohe tjeter ne vitin 1975 e cila ka nje divergjence prej 2 % nga viti 2036 te cilen po e quaj A ndersa kohen ne vitin 1975 po e quaj B. Nga momenti qe une fik makinen ne B, krijoj nje kohe te re vetem per shkakun qe ndodhem aty. Kjo kohe mund te pershkruhet si C dhe filloi kur mberrita tek B.
Tani jam duke kryer nje mision qe i perket kohes C, viti 1975 kur zbulova nje arsye te vlefshme per te avancuar ne C dhe te shikoja se cfare ka ndodhur. Ndeza makinen dhe vazhdova perpara ne C ne vitin 2000. Por kur e fika perseri atehere krijova nje tjeter kohe qe po e quaj D. Pra nga prespektiva ime ja ku jemi ne D, viti 200.
Ne menyre qe te kthehem ne shtepi ne kohen A duhet te ndez makinen dhe te kthehem mbrapsht ne D deri sa arrij C qe si rrjedhoje do me coje mbrapsht tek B dhe vetem nga kjo pike mund te kthehem perseri tek A.
Po e shpjegoj edhe me tej. Ne vitin 2036 u zbulua (ose te pakten u mesua mbas testeve te ndryshme) qe kompjuteri 5100 ishte i afte qe te lexonte dhe ndryshonte te gjithe kodet e shkruara per IBM perpara nxjerrjes se atij sistemi dhe perseri te ishte i afte qe te krijonte nje kod te ri ne APL dhe Basic. Kjo eshte arsyeja pse na duhet ne vitin 2036.
05 Janar 2001 13:46
(Ju thate se jane 7 udhetare te tjere ne kohe te cilet ju keni dijeni dhe qe jane me misione te ndryshme ne kohen qe jetoni. Jam kurioz, njerezit ne vitiin 2036 a jane vizituar nga njerez te tjere nga e ardhmja? Sepse kushdo mund te mendoje qe ne momentin qe udhetimi ne kohe eshte i mundur dhe i njohur publikisht atehere eshte e mundur per vizitore nga periudha te tjera kohore qe te vizitojne kohen tuaj dhe te tregojne per kohen ku jetojne.)
1. Jo nuk kam dijeni per udhetare ne kohe qe te kene vizituar kohen time ne 2036. Sidoqofte nuk do te thote qe ska ndodhur apo qe nuk mund te ndodhe. Po ashtu eshte e mundur qe numri i koheve ne te cilen nje udhetar ne kohe mund te shkoje eshte kaq i madh sa mundesia qe ai te ndeshe kohen ku une jetoj eshte e vogel.
05 Janar 2001 13:46
(A e di ndonjeri sa i madh eshte nje IBM 5100?)
2. Mund te them se eshte rreth 20 inc i gjate, 10 i larte dhe 30 i gjere.
05 Janar 2001 13:46
(A eshte qeveria ajo qe operon makinen e kohes per te ardhur ketu apo ju jeni i lire te veproni sipas zgjedhjes suaj?)
3. Makina nuk eshte e imja por une jam i lire te marr vendime te caktuara qe bazohen ne eksperience dhe informacion te cilin e mbledh nga cdo periudhe kohore. Natyrisht qe pritem te kthehem mbrapsht por sipas prespektives se tyre une jam larguar vetem nje fraksion te sekondes.
09 Janar 2001 09:28
9
Nuk kam dijeni per detajet e misioneve te tjera. Nga shtate prej nesh, tre iken perpara meje. Mendoj se ata jane duke kryer misione te ngjashme.
09 Janar 2001 09:28
( A eshte ndonjeri prej tyre ne te njejten kohe me ju, nese keni dijeni?)
4. Jo, shancet per kete gje jane shume te vogla.
09 Janar 2001 09:28
(A jeni ne ndonje komunikim special me TT (time traveler ose udhetaret e kohes) dhe nese po atehere si realizohet kjo?)
5. Jo, por megjithate mendoj se kjo nuk eshte e pamundur. Nuk ja kam idene sesi mund te behet.
11 Janar 2001 11:49
Nuk besoj se kam thene ndonjehere qe kam ardhur per te pare sesi mund te rregulloj nje virus UNIX. Kam ardhur per nje sistem kompjuteri. A nuk e mendoni ju UNIX si te pavlefshem tani?
15 Janar 2001 12:04
(A duhet ti nenshtroheni ndonje testimi psikologjik perpara se te zgjidheni? Sipas mendimit tuaj cfare parametrash duhet te plote nje udhetar ne kohe?)
6. Po, ka disa testime psikologjike. U zgjodha si rezultat i arsimimit tim dhe sherbimit ne ushtri. Trajnimi zgjati pothuajse 2 vjet. Dhe kjo periudhe eshte nje kohe e gjate trajnimi fizik per te perballuar efektet fizike te shtrembrimit te kohes. Ata po ashtu kerkonin per shofera te cilet gezojne aftesine per te funksionuar ne rrethana te nje izolimi dhe kufizimi total.
15 Janar 2001 12:04
(Kush jane kriteret te cilat ata shikojne kur zgjedhin dike per nje mision?)
7. Varet nga misioni. Udhetaret ne kohe zakonisht zgjidhen per nje mision te caktuar qe perputhet me aftesite e tyre per te siguruar bashkepunimin e dikujt qe ka lidhje me qellimin e misionit ne periudhen kohore te caktuar. Ne rastin tim, gjyshi im ka qene direkt i perfshire ne ndertimin dhe programimin e 5100.
15 Janar 2001 12:04
(Po nese caktojne nje element te papershtatshem dhe e dergojne te udhetoje ne kohe dhe ky person ben ndonje dem, a ka ndonje mundesi qe ata ta ndjekin ate person? Jam thjesht kurioz.)
8. Pyetje interesante. Ka nje ndryshim ne filozofi midis nesh dhe qe duhet sqaruar. Duke qene se besoj se te gjitha rezultatet dhe ngjarjet jane te mundshme, te qarta dhe te pangaterrueshme, eshte e pamundur qe te caktohet apo te percaktohet nje ngjarje apo nje person si i mire apo i keq.
Ne disa momente kohore te tjera une jam nje udhetar ne kohe i cmendur qe shkaktoj vdekje dhe shkaterrim ndersa udhetaret e tjere te kohes me ndjekin me grupin e tyre per te me kapur. Sidoqofte ne kete moment kohor une nuk jam i tille. Pra duke qene se te dyja ngjarjet jane te qarta, vlera e tyre eshte neutrale.
26 Janar 2001 09:21 pm
(Mua me duket qe 'misioni' juaj per te shkuar mbrapa ne kohe per te ndihmuar shoqerine ne te ardhmen duket me shume jo llogjik pasi ju nuk mund ti ndihmoni pa patur aftesine per te krijuar qe qe ju e quajtet si udhetimi ZD ose Udhetimi i Divergjences Zero.)
9. Realiteti i mundesive te pafundme eshte shume i veshtire per tu kuptuar nese nuk do ishte matematika dhe pa te do e konsideroja si pjese e realmit fetar. Me pelqen te mendoj per ti sikur qendroj ne nje dhome muret e te ciles jane te veshura me pasqyra.
Mund te shikoj ne te djathten dhe te shikoj disa pamje te vetes sime, disa UNE te cilet bejne te njejten gje ne te njejten kohe. Nese ne te gjithe bejme nje hap perpara ne te djathte ne te njejten kohe dhe kalojme nepermjet nje hyrje dimensionale per ne dhomen tjeter te veshur po me pasqyra, do jete shume e veshtire te thuash qe ndonje gje ka ndryshuar.
Pra nen kete kendveshtrim ka nje numer te pafund kohesh qe presin per mua qe te kthehen bashke me kompjuterin. Nese arrij te shkoj ne ndonjeren prej tyre atehere kam kompletuar misionin tim.
John Titor: Mbi Ambjentin
06 Nentor 2000 09:08
Jo shtresat e akullit nuk po shkrijne aspak me shepjte sesa jane duke shkrire tani. Po ashtu ka shume me pak smog dhe mbetje industriale ne vitin 2036.
06 Nentor 2000 16:43
Ju me pyetet mbi shtresat e akullit te Polit te Veriut. Asnjehere nuk kam thene se ambjenti nuk ka qene problem. A nuk perhapet uji kur shkrin? Nese shtresat e akullit polar do shkriheshin a nuk do rritej niveli i detrave? Nuk e di nese ka mjaftueshem akull qe te ndodhe nje fenomen i tille pasi nuk jam ekspert ne ngrohjen globle.
07 Nentor 2000 21:23
pamela: 8. Cfare lloj problemesh me ambjentin keni ne kohen tuaj? A keni uje te paster per te pure? Shumica juaj eshte vegjetariane sic po ndryshon sot nje pjese derrmuese e popullsise?
timetravel_0: Njera nga arsyet me kryesore pse prodhimi i ushqimit eshte lokal ka te beje me faktin qe ambjenti eshte demtuar rende nga semundjet dhe radioaktiviteti. Ne po bejme perpjekje madheshtore per ta pastruar. Uji prodhohet ne nivel komuniteti dhe ne hame mish qe e rrisim vete.
